บ้านเอาใจผู้สูงวัย

Aging in Place หรือ ชราไปในที่เดิม คำนี้อาจจะไม่ได้ยินในบ้านเราบ่อยนัก แต่ในออสเตรเลียสิ่งนี้กำลังขยายวงกว้างขึ้นเรื่อย ๆ เพราะที่ไหน ๆ ก็ก้าวสู่สังคมของวัยชรา ที่ผู้สูงวัยมีอายุยืนยาวขึ้นจึงต้องออกแบบบ้านเพื่อตอบสนองการใช้งาน ทำให้คนแก่สามารถมีชีวิตอยู่ในบ้านที่ผูกพันได้ตลอดช่วงชีวิตที่เหลืออยู่ โดยมีความช่วยเหลือจากระบบจัดการหรือเทคโนโลยีต่างๆ เข้ามาช่วยให้ผู้สูงวัยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในบ้านของตัวเองได้อย่างอิสระและปลอดภัย โดยไม่ต้องถูกส่งไปที่สถานรับเลี้ยงคนชรา บ้านหลังนี้เป็นอีกหนึ่งโปรเจ็คที่ออกแบบมาเพื่อสิ่งนั้น ตอบโจทย์ให้เจ้าของสุขใจในวัยเกษียณจวบจนวาระสุดท้ายในบ้านที่รัก

ออกแบบ : Austin Maynard Architects
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

เจ้าของบ้านอาศัยอยู่ในบ้านที่สร้างตั้งแต่ปลายยุค 90 มานานกว่าสามสิบห้าปี และอธิบายว่าจุดนี้เป็น “ที่ที่น่าอยู่” แต่เธอก็รู้สึกว่าบ้านเดิมไม่ตอบโจทย์เท่าที่ควร เธออยากได้บ้านที่มีพื้นที่ต้อนรับนักร้องประสานเสียงในท้องถิ่นได้สบายๆ เพื่อสร้างความบันเทิงให้เพื่อนฝูงและเพื่อนบ้าน แม้ว่าเธอจะมีมุมโปรดในบ้านเดิมหลายด้าน แต่เธอก็อยากมีสวนใหม่ที่กว้างขวางเข้าถึงง่าย ใช้เวลาว่างดูแลต้นไม้ นั่งชิลกินลมชมแดด จิบชายามบ่ายๆ มองไปทางไหนก็เต็มไปด้วยดอกไม้ เป็นของขวัญชิ้นใหญ่ให้ตัวเองได้อยู่กับธรรมชาติทุก ๆ วันไปจนแก่

บ้านที่นี่ส่วนใหญ่เป็นบ้านตัวอย่างที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดี และยังคงสภาพเดิมของการพัฒนาสถาปัตยกรรมในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และต้นศตวรรษที่ 20 ที่ Yarra Bend House สถาปนิกจึงใช้แนวทางอยู่ร่วมกันได้ของบ้าน 2 ยุคในระยะยาว โดยออกแบบบ้านที่ใช้งานได้จริง ยืดหยุ่น และรองรับอนาคตได้ดี โดยการรักษาส่วนหน้าดั้งเดิมของบ้านไว้ แล้วต่อเติมด้านหลัง ทำให้ปริมาณขยะเหลือทิ้งจากจากการรื้อถอนอาคารลดลง รวมทั้งลดวัสดุโครงสร้างใหม่ที่มีคาร์บอนเข้มข้นลงด้วยเป็นการช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในอีกทาง

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

จากบ้านเดิมเข้ามาสู่ส่วนต่อเติมที่ด้านหลังจะผ่านโถงทางเดินและคอร์ทยาร์ด ตรจุดนี้จะทำผนังกระจกเชื่อมต่อกับมุมครัว เพื่อให้แสงธรรมชาติส่องกระจายเข้าไปเพิ่มความสว่าง ทำให้ครัวใหม่แทบไม่ต้องเปิดไฟในช่วงกลางวัน และยังเพิ่มความสุนทรีในการทำครัวด้วย

ผู้สูงวัยจำเป็นต้องยึดติดกับอะไรเดิมๆ หรือวิธีการตกแต่งร่วมสมัยเชยๆ เก่าๆ หรือเปล่า คำตอบคงมีให้เห็นได้ในบ้านหลังนี้แล้วว่าไม่เสมอไป เราจะเห็นการนำโครงสร้างของเหล็กที่เป็นระแนง ตะแกรงเหล็ก ผสมผสานการใช้ไม้ในรูปแบบใหม่ๆ ทำให้บ้านดูทันสมัยไม่ตกยุค มีชีวิตชีวา และสามารถใช้งานได้ดี สำหรับตอนที่ยังสามารถเดินขึ้นข้างบนได้ก็อาจเปลี่ยนบรรยากาศไปพักผ่อนเงียบๆ ชมวิวด้านบน แต่ในยามชราลงก็ใช้ชีวิตข้างล่างเป็นส่วนใหญ่

จากโถงบันไดจะนำทางขึ้นมาสู่ห้องนั่งเล่นส่วนตัวที่เชื่อมต่อกับระเบียงชั้นบนผ่านประตูบานสไลด์ติดกระจกใส ซึ่งสามารถเปิดออกได้กว้างทั้งด้านหน้าและหลัง ทำให้เกิดการระบายอากาศแบบข้ามช่องจากประตูหน้าต่าง พร้อมพัดลมเพดานช่วยลดการพึ่งพาการระบายความร้อนด้วยเครื่องปรับอากาศ หน้าต่างทุกบานเป็นกระจกสองชั้นให้ความสว่างแต่ปกป้องภายในจากความร้อน ส่วนพื้นปูด้วยไม้ให้ความอุ่นกับเท้าในฤดูหนาว ตรงจุดนี้สามารถรองรับเพื่อน ๆ ที่จะมาซ้อมคอรัสได้ดี หรือจะซ้อมที่ห้องทานข้าวพร้อมชมสวนไปด้วยในบางโอกาสก็ไม่มีปัญหา

ฟาซาดเหล็กโปร่งๆ สีขาวที่อยู่ทางทิศเหนือ จะสร้างมิติของแสงเงาให้กับช่องกระจกขนาดใหญ่ ไม่ให้แสงจากดวงอาทิตย์ในฤดูร้อนส่องโดยตรงไปถึงพื้นที่ภายใน ในขณะที่ปล่อยให้ดวงอาทิตย์ฤดูหนาวอุ่นมวลความร้อนของแผ่นพื้นคอนกรีตของชั้นล่าง

ความรู้สึกของบ้านเมื่อตกแต่งด้วยงานไม้ แม้เพียงครึ่งซีกของผนังก็ทำให้รู้สึกได้ถึงความอบอุ่นและอ่อนโยน การใช้ไม้ท่อนเล็ก ๆ ตีให้ราบเรียบไปกับโครงที่รองรับ ไม่ตีซ้อนเกล็ด ยังทำให้บ้านดูเก๋แบบร่วมสมัยแต่ไม่เชย

วัสดุที่ใช้ภายนอกในการเพิ่มใหม่มีความทนทานและบำรุงรักษาต่ำ นอกจากอิฐแดงรีไซเคิลที่โชว์ผิวสัมผัสของปูนก่อที่ย้อยออกมาอย่างตั้งใจแล้ว วัสดุที่ห่อหุ้มบ้านโทนสีขาวยังได้รับการคัดเลือกเพื่อเพิ่มการสะท้อนแสงอาทิตย์สูงสุด ช่วยลดความต้องการในการระบายความร้อนด้วยกลไก แม้ว่าไซต์จะมีความกว้างจำกัด แต่แสงธรรมชาติและการระบายอากาศในทุกพื้นที่ได้รับการขยายให้ใหญ่สุด

ในช่วงเวลาปลายๆ ของการใช้ชีวิต เจ้าของบ้านอาจต้องย้ายกลับลงมาใช้ชีวิตในชั้นล่างเป็นหลักเพื่อความสะดวกและปลอดภัย ถึงอย่างนั้นก็ยังสามารถเปิดประตูออกมาชื่นชมสวน รับบรรยากาศสดชื่นของธรรมชาติได้ง่ายๆ ในส่วนการเข้าถึงและเชื่อมต่อสวนนี้อาจมีการปรับเปลี่ยนให้มีทางลาดและความเรียบในสวนมากขึ้น วัสดุปูพื้นที่ใช้กลางแจ้งต้องเปลี่ยนเป็นวัสดุที่ไม่ลื่น ทนความชื้นให้สามารถเดินเล่นได้อย่างปลอดภัย หรือใช้รถเข็นได้สะดวกต่อไป