5 ข้อต้องรู้ เพื่อการใช้งานถังแก๊สอย่างปลอดภัย
ต้องขอเกริ่นก่อนนะครับว่า ผู้เขียนไม่ได้สิงสถิตย์อยู่เฉพาะกลุ่มเฟซบุ๊คเกี่ยวกับการตกแต่งบ้านเท่านั้น แต่ยังเป็นสมาชิกในกลุ่มอื่นๆ อย่างกลุ่มอาหารการกินด้วย ทำให้ได้อ่านเรื่องราวประสบการณ์และปัญหาในบ้านที่ผู้คนนำมาแบ่งปันในแง่มุมต่าง ๆ กัน และเมื่อวันสองวันที่ผ่านมานี้ ก็มีเหตุการณ์ชวนให้ตกใจในกลุ่มเบเกอรี่ จากที่มีสมาชิกคนหนึ่งมาแบ่งปันเคล็ดลับในการประหยัดค่าแก๊สสำหรับใช้ในบ้านและทำขนม โดยการวางถังแก๊สนอนลง ! ซึ่งเป็นเรื่องที่น่ากลัวมาก เพราะการวางแก๊สลักษณะนั้นอาจเสี่ยงต่อการรั่วไหลของแก๊สทำให้เกิดระเบิดได้ทีเดียว เรื่องนี้ทำให้ผู้เขียนฉุกคิดว่าแม้ว่า”ถังแก๊ส” จะเป็นอุปกรณ์ที่มีใช้ในเกือบทุกบ้านและเจ้าของบ้านคุ้นเคยกับการใช้งานอย่างดี แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการใช้งานถังแก๊สอยู่ เนื้อหานี้ “บ้านไอเดีย” จะรวบรวมสิ่งที่ไม่ควรทำในการจัดวางและใช้งานถังแก๊ส เพื่อความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สินของทุกคนครับ
เนื้อหา : บ้านไอเดีย
ถังแก๊สเป็นอุปกรณ์ที่ทำจากเหล็กที่มีความแข็งแรงบึกบึน มีความปลอดภัยในการใช้งานสูง แต่ก็มีจุดอ่อนอยู่เช่นกัน เพราะเป็นสิ่งที่บรรจุก๊าซ LPG ที่เป็นวัตถุไวไฟเอาไว้ หากเกิดความไม่เข้าใจทำให้ใช้งานไม่ถูกต้องก็เหมือนกอดระเบิดเอาไว้ในบ้านดี ๆ นี่เอง ลองมาดูกันครับว่าอะไรบ้างที่ไม่ควรทำกับถังแก๊ส
1. ย้ำอีกครั้ง! อย่าวางถังเอียงหรือวางนอน
ประหยัดแก๊สอย่างไรให้เสี่ยง คำตอบคือ ประหยัดแบบ “วางถังแก๊สนอนลง” นั่นเอง เชื่อว่าหลายคนเคยทำ เพราะรู้สึกว่าถ้าวางนอนจะใช้แก๊สได้ต่ออีกนิด ซึ่งเป็นความคิดที่ผิดนะครับ เพราะการวางถังให้เอียงนั้นเสี่ยงที่ถังจะล้มและเกิดแรงกระแทกได้ ตัวถังอาจไม่เป็นอะไรเพราะแข็งแรง แต่วาวล์หัวต่อถังคือจุดอ่อน การวางถังนอนทำให้แรงดันในถังเพิ่มขึ้นก็จริง ทำให้แก๊สไหลมาท่วมที่วาล์วถัง ซึ่งตัววาล์วนอกจากใช้เปิดปิดแล้วยังทำหน้าที่ควบคุมแรงดันด้วย ถ้าล้มในระหว่างที่กำลังใช้งานแล้วหัวจ่ายหรือสายส่งก๊าซหลุด ก๊าซที่รั่วแล้วติดไฟเปลวไฟจะพุ่งแรงมาก ก็เตรียมระเบิดภูเขาเผากระท่อมเหมือนละครช่วงค่ำกันได้เลย ดังนั้นต้องท่องไว้เสมอ “อะไรก็นอนได้แต่ถังแก๊สห้ามนอน” ครับ
2. วางถังแก๊สในจุดที่ถ่ายเท อย่าขังแก๊สไว้ในจุดอับ
หลายบ้านออกแบบดีไซน์ครัวสไตล์โมเดิร์น สไตล์มินิมอลที่มีความสวยงาม หากวางถังแก๊สสีเขียว ๆ ฟ้า ๆ (และอาจมีคราบสนิมเขรอะ) ให้เห็นเด่นชัดย่อมดูไม่เข้ากับบ้าน จึงมักจะแอบเก็บแก๊สเอาไว้ในจุดอับอากาศ เพราะกรณีที่เกิดมีก๊าซรั่วออกมาจากสาย หรือรั่วออกมาจากถังจริงๆ เราอาจไม่รอด เนื่องจากแก๊สที่รั่วออกมาจะสะสมอยู่ในบ้านหรือครัว เมื่อเจ้าของบ้านเข้ามาจุดเตาแก๊สใช้หรือทำให้เกิดประกายไฟ จะทำให้ไฟลุกพรึบขึ้นอย่างรวดเร็ว การเก็บถังแก๊สไว้ในจุดที่อากาศถ่ายเทได้สะดวก (แต่ไม่กีดขวางทางเข้า-ออก ที่สามารถเคลื่อนย้ายได้อย่างรวดเร็ว) จะทำให้ลมพัดแก๊สออกไป นอกจากจะช่วยรักษาถังแก๊สให้อยู่กับเราไปนานๆ แล้ว ยังรักษาชีวิตเจ้าของบ้านไปพร้อมๆ กันด้วย ในกรณีที่บ้านทำชุดครัวบิลท์อินแล้วซ่อนเตาแก๊สไว้ใต้เคาน์เตอร์แบบมีบานปิด บานควรจะเป็นบานเกล็ดที่มีช่องระบายอากาศ เพื่อให้สามารถได้กลิ่นง่ายหากมีการรั่วซึม
3. ขอที่ร่มให้กัน อย่าวางถังแก๊สตากแดด
หลาย ๆ บ้านไม่มีพื้นที่วางถังแก๊สในตัวบ้านแล้ว ทำให้ต้องวางถังแก๊สไว้ภายนอกชายคาอยู่กลางแดดจ้าทั้งวัน ตัวถังแก๊สแม้จะผลิตจากเหล็กเหนียวพิเศษ แต่ถ้าต้องเจอกับแดดและฝนทุกวันจะเสื่อมสภาพได้เร็วขึ้น ที่สำคัญการตั้งถังแก๊สไว้ในอุณหภูมิที่สูงไปก็เหมือนเป็นระเบิดเวลาที่รอวันทำงาน เนื่องจากความร้อนมีผลทำให้ก๊าซ LPG ที่อยู่ภายในทำปฏิกริยากับอุณหภูมิจนเกิดแรงดันภายใน ซึ่งหากเกิดเหตุการณ์แบบนี้ตัวถังจะไม่ระเบิด เพราะถังที่ได้มาตรฐานทุกใบจะมีเซฟตี้ (วาล์ฉุกเฉิน) เซฟตี้จะทำงานเมื่อแรงดันในถังสูงเกินไป แต่สิ่งที่อาจเกิด คือ แก๊สจะพุ่งออกจากถัง ถ้ามีเปลวไฟหรือประกายไฟใกล้ๆ ไฟก็จะติดพุ่งตามแก๊สจากถัง เพื่อความไม่ประมาทก็ควรหาอะไรมีคลุมไว้สักนิดก็ดีนะครับ
4. อย่ากลิ้งกันเลยถังแก๊สขอร้อง
หลังจากเลื่อน ๆ อ่านความคิดเห็นในหัวข้อเรื่องการวางถังแก๊สนอนแล้ว ก็สะดุดที่อีกความคิดเห็นหนึ่งที่ถามว่า แล้วถ้าขนย้ายล่ะกลิ้งถังไปได้ไหม ข้อนี้ก็ห้ามทำเช่นกันครับ เราเข้าใจว่าถังแก๊สนั้นหนักมากถ้าเป็นผู้หญิงแรงน้อย ๆ คงขนย้ายได้ยาก แต่การกลิ้งถังแก๊สนอนกับพื้นไปนั้นอาจก่อให้เกิดอันตรายได้เช่นกัน ทุกครั้งที่จะเคลื่อนย้ายต้องพยายามให้ถังอยู่ในแนวตั้ง ต้องใช้รถเข็นในการเคลื่อนย้ายถังก๊าซ หรือจับขอบบนของถังให้ถังเอียงเล็กน้อยแล้วหมุนถังไปบนขาถังแก๊ส ห้ามกลิ้งถังลงไปบนพื้น ห้ามกระแทก เพราะแรงกระแทกอาจทำให้ถังแก๊สระเบิดได้
5. อย่าต่อแก๊สถังเข้ากับเตาใช้แก๊สกระป่อง
เคยมีกระทู้คำถามในเวบบอร์ดดังอย่างพันทิปว่า “อยากต่อถังแก๊ส LPG 15 กก. ในครัวเข้ากับเตาแก๊สกระป๋อง มันเป็นไปได้ไหม” คำถามนี้น่าสนใจทีเดียว เพราะหลาย ๆ บ้านชอบใช้เตาแบบนี้อุ่นอาหารเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือทำชาบูหมูกระทะทานในบ้าน เนื่องจากตัวเตามีขนาดที่กะทัดรัด ยกย้ายได้ ใช้งานสะดวก แต่ข้อเสียคือเปลืองค่าแก๊สกระป๋องที่ราคาไม่ถูกเลย เมื่อเทียบกับราคาแก๊สเป็นถัง ทำให้บางคนนึกอยากลองต่อเตาเข้ากับแก๊สถัง ซึ่งอย่าได้หาทำสิ่งนี้เป็นอันขาด เนื่องจากแก๊สกระป๋องจะเป็นบิวเทน 100% ต่างกับแก๊ส LPG ซึ่งเป็นส่วนผสมของโพรเพนและบิวเทน จะมีอัดแรงดัน (pressure) ที่สูงกว่าแก๊สบิวเทน 100% อย่างมาก ถ้านำมาใช้ผิดประเภทบ้านก็อาจจะดัง บึ้มมม! ได้ ลองเปลี่ยนมาใช้เตาแก๊สตั้งโต๊ะรุ่นหัวเดี่ยวมาใช้ก็ขนาดใกล้เคียงแถมยังปลอดภัยสบายใจกว่าครับ
หากต้องการจะซื้อเตาแก๊สชนิดนี้จริง ๆ เผื่อพกพาไปแคมป์ปิงได้ด้วย ให้มองหารุ่นที่มีข้อต่อใช้ต่อแก๊สแบบถัง มีเรคกูเรเตอร์ (regulator ) ลดความดันจากถังแก็ส หรือแบรนด์ที่ระบุว่าใช้กับถังแก๊ส LPG ได้
ของแถมเล็ก ๆ
1.ควรติดตั้งเตาแก๊สหุงต้มห่างจากถังก๊าซประมาณ 1.5-2 เมตร ส่วนท่อส่งแก๊สควรใช้สายยางชนิดหนาที่ใช้สำหรับก๊าซเท่านั้น
2.หากจะเลิกใช้งาน ให้หันไปปิดวาล์วที่ถังแก๊สก่อน พอผัด ๆ ต้ม ๆ ต่อไปอีกนิดไฟก็จะดับพอดี แล้วค่อยปิดวาล์วที่เตาแก๊ส เพื่อลดความดันก๊าซที่ค้างอยู่ในท่อก๊าซให้หมดไป
3. ถ้าเกิดสถานการณ์ไฟลุกที่แก๊สจากแก๊สรั่ว หรือขณะปรุงอาหารที่มีน้ำมัน อย่าได้ใช้น้ำดับเด็ดขาด! ให้ใช้วิธีจำกัดอากาศ เช่น ใช้วัสดุทนไฟปิดครอบ หรือใช้สารเคมีหรือถังดับเพลิงในการดับไฟโดยเฉพาะ
จบเนื้อหานี้แล้วหวังว่าผู้อ่าน “บ้านไอเดีย” จะได้แนวคิดในการดูแลบ้าน ดูแลถังแก๊ส ให้อยู่คู่เราไปนาน ๆ นะครับ สำหรับบทความหน้าจะพาไปขุดคุ้ยความรู้คู่บ้านในจุดไหนต้องคอยติดตามตอนต่อไปกันครับ
