บ้านหน้าแคบ ทรงกล่องไม้ขีด

หลาย ๆ คนคิดว่าในเมืองไทยเรามีพื้นที่อีกมายมาย การสร้างบ้านเล็กหน้าแคบเหมือนในญี่ปุ่นคงยังอีกไกล ซึ่ง “บ้านไอเดีย” อยากจะบอกว่าสิ่งที่เราคิดว่าไกลตัวนั้น แท้จริงแล้วกำลังเขยิบใกล้เข้ามาเรื่อย ๆ เพราะที่ดินมีมูลค่าสูงมากขึ้น ตัวอย่างง่าย ๆ ในเชียงใหม่ที่ไม่ไกลจากตัวเมือง ราคาจากตารางวาละไม่กี่พัน ค่อย ๆ ขยับขึ้นมาถึงหลักหมื่น และแบ่งซอยย่อย ๆ เป็นพื้นที่หน้าแคบเพื่อให้ขายได้หลายแปลง การก่อสร้างยุคนี้จึงจำเป็นต้องเน้นแบบประหยัดพื้นที่ ทั้งนี้แม้จะมีพื้นที่เล็ก ๆ ก็ไม่ได้หมายความว่าคุณภาพการอยู่อาศัยจะลดลงไปด้วย เพียงแค่ออกแบบจัดการพื้นที่ภายใน บ้านหน้าแคบก็อยู่สบายอย่างมีสุขไม่แพ้บ้านหลังใหญ่ครับ

ออกแบบ | ถ่ายภาพ : YUUA Architects & Associates
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

บ้านหน้าแคบลึก เพิ่มพื้นที่แนวตั้ง เติมพื้นที่ชีวิต

ญี่ปุ่น เป็นประเทศที่เราทราบดีว่าเป็นเกาะที่มีพื้นที่จำกัด บ้านในญี่ปุ่นจึงมีพื้นที่แคบไปด้วย จนกลายเป็นเจ้าแห่ง “บ้านเล็กแคบ” ไปโดยปริยาย ในเขตโทชิมะ ชานกรุงโตเกียว ก็มีผลงานอาคารที่มีความกว้างเพียงแค่ 1.8 เมตร พื้นที่ใช้สอย 80.42 ตารางเมตร สถาปนิก YUUA architects สามารถแก้โจทย์พื้นที่บ้านหน้าแคบด้วยการเพิ่มพื้นที่ใช้งานแนวตั้ง รูปร่างบ้านจึงคล้ายทรงกล่องไม้ขีดวางแนวตั้ง และจัดสัดส่วนการใช้งานภายในให้ใช้งานได้ครบครันอย่างลื่นไหล และลดความอึดอัดของผนังทึบด้วยการเลือกใช้กระจก เปลี่ยนหน้าอาคารแคบ ๆ ที่เป็นจุดด้อยให้เต็มไปด้วยความโดดเด่นที่แตกต่าง

แปลนอาคาร จะเห็นว่ามีห้องเก็บแบบห้องใต้ดินอยู่ล่างสุด ชั้นแรกจะเป็นห้องทำงานและยกระดับขึ้นไปเป็นห้องนอน ชั้นถัดไปเป็นห้องนั่งเล่นและห้องครัว ชั้นบนสุดจะเป็นห้องอาบน้ำ ห้องนอน และระเบียงเล็ก ๆ สำหรับนั่งกินลม ชมวิวแบบเอาท์ดอร์ได้ด้วย ซึ่งทุกพื้นที่ใช้งานทั้งหมดจะลดหลั่นและมีช่องว่างเชื่อมต่อกันให้ใช้งานอย่่างลื่นไหลและเป็นอิสระ

แม้นอกบ้านหน้าจะแคบ แต่ภายในไม่ได้ดูแคบตามเลย เพราะสถาปนิกออกแบบได้อย่างเข้าใจข้อจำกัด ทำให้การเลือกวัสดุและจัดวางฟังก์ชันสอดคล้องอย่างสมดุล ไม่ว่าจะเป็นผนังด้านหน้าที่เปลี่ยนจากวัสดุปิดทึบมาเป็นกระจกใส เพื่อดึงแสงสว่างจากภายนอกทำให้ภายในไม่อับทึบ ความใสของกระจกยังเป็นตัวช่วยเบลอขอบเขตระหว่างภายในภายนอก

บ้านแคบ ใส่พื้นที่ใช้งานลดหลั่นเพิ่มความโปร่ง

ในอาคารทั่วไปมักจะปิดเพดานทึบระหว่างชั้น หรือก่อผนังปิดกั้นพื้นที่เป็นห้อง ๆ เพื่อให้มีความเป็นสัดส่วนออกจากกัน และใช้บันไดเป็นตัวเชื่อมพื้นที่ในแต่ละชั้นเข้าด้วยกัน ซึ่งการก่อสร้างแบบนี้ไม่เหมาะกับบ้านเล็กหรือบ้านหน้าแคบ เพราะจะเป็นการปิดกั้นการเดินทางของแสงและลม ทำให้ภายในยิ่งอึดอัด สถาปนิกจึงแก้ไขด้วยการสร้างช่องว่างในบ้านให้มากที่สุด ลดการใช้ผนังหรือเพดานทึบให้เหลือน้อยที่สุด โดยการจัดวางให้แต่ละส่วนใช้งานมีความลดหลั่นหรือเหลื่อมกัน วิธีนี้ทำให้ไม่จำเป็นต้องก่อผนังปิดแยกพื้นที่ใช้งาน จากนั้นจึงต่อเชื่อมด้วยบันไดโปร่ง ๆ องค์ประกอบเหล่านี้ทำให้บ้านแคบดูกว้างขวาง พื้นที่ใช้สอยในแต่ละชั้นมีความต่อเนื่อง แสงลอดผ่านช่องว่างเข้าไปเติมความสว่างได้ ในขณะที่อากาศไหลเวียนภายในได้สะดวก

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

จัดพื้นที่ชิดริม ใช้งานหลากฟังก์ชันในจุดเดียว

การใช้พื้นที่อย่างคุ้มค่า เป็นหัวใจหลักของบ้านเพื่อให้เหลือพื้นที่สัญจรและหายใจได้มากที่สุด เลือกที่จะใส่เฉพาะฟังก์ชันที่จำเป็น และเลือกขนาดกะทัดรัด สามารถทำหน้าที่ได้หลากหลาย จัดวางให้ชิดริมผนังด้านใดด้านหนึ่ง เให้มีพื้นที่เหลือด้านข้าง อย่างในครัวที่มีการออกแบบให้มีเคาน์เตอร์คอนกรีตเปลือยยาวชิดติดผนัง มีเตาปรุง ซิงค์ล้าง พื้นที่ทานอาหาร ที่เชื่อมต่อกับลานว่างนั่งเล่นริมผนังกระจก บนโต๊ะคอนกรีตยังติดตั้งบันไดลิงเหล็กที่สามารถปีนขึ้นชั้นบนได้ จากเพดานจะเห็นการว่างแผ่นไม้ที่ซ้อน ๆ จนเป็น platform ขนาดใหญ่ และมีตะแกรงเหล็กฉีกวางพาดเป็นเพดานโปร่ง ใช้เป็นทางเดินเชื่อมต่อจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง

บันไดเหล็กและที่ติดตั้งอยู่ในหลายจุดของบ้าน ทำหน้าที่เชื่อมพื้นที่ ในขณะที่ความโปร่งไร้ลูกตั้ง ทำให้อากาศแทรกไหลลอยตัวขึ้นสู่ด้านบนได้ดี บันไดจึงไม่เพียงแต่เชื่อมพื้นที่เท่านั้น ยังเชื่อมสายตา และเชื่อมเส้นทางของแสงและอากาศได้ในจุดเดียว

ความโชคดีที่ยังพอมีอยู่บ้างในบ้านหน้าแคบหลังนี้คือ การมีพื้นที่ลึก แม้จะมีความยาวเพียง 11 เมตร แต่ก็เพียงพอที่จะแบ่งส่วนใช้งานออกเป็นสัดส่วน ในชั้นบนสุด แบ่งการใช้งานออกเป็น 3 ส่วน คือ ห้องสุขาและห้องอาบน้ำ มุมนั่งเล่น open space ปูพื้นไม้ และส่วนที่ต่อเนื่องออกไปเป็นจุดพักผ่อนเอาท์ดอร์ ทั้งหมดนี้ใช้บานประตูสไลด์ติดกระจกเป็นตัวกลางในการเปิด-ปิดเ ทำให้ทุกส่วนของบ้านโปร่งใส มีมิติทางสายตาที่มองทะลุถึงกันได้หมด จนเหมือนไร้ผนังมาปิดกั้น