อาคารเรียนจากวัสดุง่าย ๆ

“เราเชื่อในพลังของสถาปัตยกรรมที่เพิ่มคุณค่าให้กับชีวิตของผู้คนได้” เป็นความคิดของสถาปนิกในฮ่องกงที่ตั้งเป้าหมายเอาไว้ ก่อนที่จะรับการออกแบบโรงเรียนประถมในกัมพูชาที่ช่วยให้ครูและนักเรียนมีส่วนร่วมในการออกแบบและใช้พื้นที่การเรียนการสอนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเหมาะสมกับความสนใจและความต้องการหลักสูตรของพวกเขา โรงเรียนสำหรับเด็ก ๆ แห่งนี้จึงฉีกกฎของการออกแบบอาคารเรียนแบบที่เราคุ้นตา ให้มีความน่าสนใจและการจัดฟังก์ชันกระตุ้นความอยากไปเรียน โดยที่ไม่จำเป็นต้องใช้วัสดุหรู ๆ แพง ๆ แม้จะสร้างมาจากโครงเหล็ก ไม้อัด แผ่นวัสดุโปร่งแสงราคาถูก แต่เด็ก ๆ ที่ไปโรงเรียนก็มีใบหน้าเปื้อนรอยยิ้มกันทุก ๆ คน

ออกแบบ : Orient Occident Atelier
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

ห้องเรียนวัสดุง่าย ๆ ที่เด็ก ๆ มีส่วนร่วม

โรงเรียนแห่งนี้มีไม่ใช่อาคารที่ดีไซน์เป็นแพทเทิร์นเดียวกันกับแบบที่เป็นพิมพ์นิยมในบ้านเรา เพราะสถาปนิกมีแนวคิดที่จะเปลี่ยนสถานที่ก่อสร้างที่บรรจุห้องเรียนเปล่า ๆ ให้กลายเป็นชุดการเรียนรู้ที่หลากหลาย อาคารไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่การเรียนการสอนบรรยายแบบดั้งเดิม แต่เป็นพื้นที่เชิงรุกสำหรับการสร้างสรรค์กิจกรรมใหม่ๆ ไม่ใช่การนั่งนิ่ง ๆ อยู่ที่โต๊ะในห้องเรียนอย่างเดียว ในระหว่างการก่อสร้างนักเรียนจะมีส่วนร่วมในการออกแบบที่สามารถจัดการได้บางส่วน เด็ก ๆ ในพื้นที่จะสำรวจการใช้พื้นที่ใหม่ด้วยตัวเอง

Griddy เป็นชื่อของโปรเจ็ค ลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นอาคารสูงมีใต้ถุนโล่งข้างล่าง อาคารแบ่งออกเป็น 2 ปีกมีบันไดและโถงโล่ง ๆ คั่นตรงกลาง หลังคาเพิงหมาแหงนสูงสองด้านชนกันเหมือนปีกผีเสื้อ โครงการรักษาบริบทของหมู่บ้านด้วยวิธีการออกแบบจากล่างขึ้นบน ห้องเรียนมีการเชื่อมต่ออย่างไร้รอยต่อกับบ้านและทุ่งนาที่อยู่ติดกัน ซึ่งจัดไว้สำหรับกิจกรรมต่าง ๆ เป็นความสัมพันธ์ระหว่างการตกแต่งภายในและภายนอกสามารถปรับแต่งโดยผู้ใช้ในอนาคต ด้านหน้าที่โล่ง ๆ และผนังที่มีจังหวะเปิด ทำให้นักเรียนคนอื่น ๆ และชาวบ้านในชุมชนสามารถเห็นสิ่งที่เกิดขึ้นและเข้าร่วมชั้นเรียนได้ตลอดเวลา เป็นอาคารอเนกประสงค์ที่มีความยืดหยุ่นเชิงพื้นที่ค่อนข้างมาก

บันไดที่ทำได้มากกว่าทางขึ้น

ทางขึ้นมีบันไดไม้ขนาดใหญ่ที่ดูอบอุ่นเป็นมิตรไม่ได้ทำหน้าที่แค่นำพาเด็ก ๆ ขึ้นไปยังห้องเรียนเท่านั้น แต่ยังสามารถปรับเปลี่ยนการใช้งานเป็นมุมที่ครูและนักเรียนจะมานั่งอ่านหนังสือ เล่านิทาน ประชุม หรือเป็นสแตนเชียร์ยามที่มีกีฬาได้

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

ผนังที่ใช้เก็บของและปีนเล่นได้

รายละเอียดของโครงสร้างส่วนผนังเหล็กตีเป็นช่องสี่เหลี่ยมจตุรัสเกือบเต็มพื้นที่ ช่วยให้สามารถกำหนดค่าของช่องเปิดชั้นวางและตู้เก็บของได้ด้วย เด็ก ๆ สามารถปีนโครงสร้าง “Griddy” เล่นได้อย่างสนุกสนานราวกับว่ามันเป็นจังเกิ้ลยิม (เครื่อเงล่นในสนามเด็กเล่น) การออกแบบใช้วิธีการและวัสดุก่อสร้างทั่วไปที่หาได้ง่ายและเอื้อต่อการทำงานของช่างท้องถิ่น อย่างเช่น อิฐ ไม้อัด แผ่นโพลีคาร์บอเนต โครงสร้างคอนกรีตที่ยกระดับขึ้นช่วยลดปัญหาน้ำท่วมและสร้างพื้นที่เปิดโล่งชั้นล่างแบบดั้งเดิมของกัมพูชา นอกจากจะใช้งานง่ายแล้วยังประหยัดค่าใช้จ่ายและเพิ่มขีดความสามารถของคนที่มีทักษะทางช่างในท้องถิ่นที่จะได้เปิดโลกทัศน์การก่อสร้างแบบใหม่ ๆ

หลังจากที่โรงเรียนถูกจัดตั้งขึ้นเรียบร้อย เราจะเห็นอาคารที่ไม่ได้เป็นเพียงกลุ่มห้องเรียน แต่เป็นศูนย์กลางทางสังคมที่ให้ความรู้ด้านสุขาภิบาล การค้า โครงสร้างพื้นฐานของชุมชน และโครงการอื่น ๆ ของชาวบ้านในท้องถิ่นที่ต้องการใช้พื้นที่ ตลอดระยะเวลา 3 ปีที่ผ่านมาหลังเสร็จสิ้นมีอาสาสมัครหลายสิบคนมาช่วยสร้างและสอนเด็ก ๆ สร้างสุขให้ชุมชนอย่างยั่งยืน