ปลูกผักบนหลังคา

ในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจวิกฤตการเงินฝืดเคือง แต่คนทุกคนเรายังต้องกินข้าว หากในบ้านมีความมั่นคงทางอาหารก็จะเป็นตัวช่วยที่สำคัญที่สุด ลองนึกภาพดูว่าหากเรามีพื้นที่เลี้ยงไก่เอาไว้ทานไข่ มีแปลงปลูกผักเอาไว้ทานเอง นอกจากจะช่วยลดค่าใช้จ่ายประจำวันลงไปได้แล้ว ยังมั่นใจได้ว่าอาหารที่เราทานเข้าไปปลอดภัยอย่างแน่นอน แต่สำหรับคนงบน้อยจะไปซื้อที่ดินกว้างๆ ทำสวนได้ที่ไหน คนในเมืองบ้านติด ๆ กันแค่พื้นที่วิ่งเล่นของเด็ก ๆ ยังไม่มีจะปลูกผักอย่างไร คำถามนี้นี่คือที่มาของการทำ “สวนผักบนหลังคา” ในเวียดนามที่ใช้ส่วนบนสุดของบ้านเป็นแหล่งอาหารคลีนสำหรับครอบครัว แม้จะมีวิกฤตไหน ๆ ก็ยังมีอาหารให้ทานอิ่มท้องสบาย

ออกแบบ : Nguyen Van Thien, Nguyen Huu Hau
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

หลังคาที่กลายเป็นแปลงผัก

เป็นที่ทราบดีว่าชาวเวียดนามนิยมบริโภคผักมาก แต่เนื่องจากพื้นที่สร้างบ้านที่จำกัด ทำให้เจ้าของไม่มีพื้นที่ว่างเพียงพอที่จะปลูกผักที่ชั้นล่าง ดังนั้นสถาปนิกจึงได้สร้างรูปแบบสถาปัตยกรรมใหม่โดยตอบสนองวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมอย่างสมบูรณ์ ด้วยแปลงปลูกลอยฟ้าและลานกลางแจ้ง 3 แห่ง อันดับแรก “หลังคา” จะได้รับการออกแบบเป็นพิเศษในลักษณะของหลังคาสูงชันและทำเป็นขั้นบันได เพื่อแบ่งออกเป็น 7 ขั้น แต่ละขั้นจะมีพื้นที่ว่างสำหรับทำเป็นปลูกผัก การออกแบบนี้ช่วยในการสร้างสวนเกษตรที่ตรงตามความต้องการของเจ้าของและสามารถแก้ปัญหาความพอเพียงของอาหารประจำวันได้อย่างไม่น่าเชื่อ

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

มีผักคลีน ๆ กินปลอดภัยกินได้ทั้งปี

ดีไซน์บ้านจะออกแบบให้มีทางเดินขึ้นมาบนดาดฟ้าที่ทำเป็นขั้นบันได เพื่อรองรับความต้องการในการปลูกผักของครอบครัว ในพื้นที่เท่าที่สามารถปลูกผักสวนครัวได้มากมายทั้งฟักทอง ผักบุ้ง ต้นหอม ผักชี ผักสลัด มัน เผือก ฯลฯ เพียงพอต่อการบริโภคในแต่ละวันตลอดทั้งปี แถมยังเหลือสำหรับขายด้วย ในส่วนของหารทำสวนบนหลังคานี้สถาปนิกแก้ปัญหาการกันซึมพื้นที่ปลูกผัก โดยการติดตั้งระบบระบายน้ำและถังกักเก็บน้ำฝน และยังใช้วัสดุกันน้ำโดยเฉพาะเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำซึมเข้าไปในฝ้าเพดาน

หลังคาแดง ๆ ที่เห็นนี้ใช้วัสดุในท้องถิ่นอบ่างกระเบื้องเซรามิกหินบะซอลต์ เพื่อให้เจ้าของรู้สึกใกล้ชิดกับชีวิตในชนบทมากขึ้น สิ่งนี้ยังแสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาและความเข้าใจในภูมิศาสตร์ท้องถิ่นของสถาปนิก เนื่องจากกระเบื้องเซรามิกหินบะซอลต์เป็นวัสดุที่แข็งแรงทนต่อพายุ การเลือกวัสดุที่เหมาะสมไม่เพียงแต่รักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมดั้งเดิมของหมู่บ้านเอาไว้ แต่ยังนำมาซึ่งผลในทางปฏิบัติเพื่อช่วยต่อสู้กับพายุและน้ำท่วมทำให้เจ้าของบ้านรู้สึกปลอดภัยมากขึ้นเมื่อต้องเผชิญกับสภาพอากาศความรุนแรงในจังหวัดกว๋างหงาย

หลังคานี้ทั้งอิ่มทั้งเย็น

สวนผักบนชั้นดาดฟ้าไม่เพียงตอบสนองความต้องการในการทำฟาร์มของเจ้าของบ้านเท่านั้น แต่ยังได้ประโยชน์ทางอ้อมจากการมีชั้นดินและการให้น้ำผัก จะช่วยควบคุมอุณหภูมิปกป้องภายในอาคารจากความร้อนได้โดยไม่ต้องใช้ผ้าม่านหรือเครื่องปรับอากาศ หลังคาจึงถือตัวช่วยการระบายความร้อนที่ทำงานร่วมกับผนังสองชั้นด้านล่างไปควบคู่กัน ทำให้บ้านเต็มไปด้วยสภาวะสบาย

พื้นที่ใช้สอยหลักที่ชั้นล่างเรียงตามลำดับคือ หน้าบ้าน, ระเบียง, ห้องนั่งเล่น, ห้องครัวและห้องรับประทานอาหาร, ลานภายใน, ห้องสุขา, ที่เก็บเมล็ดพืช, ห้องนอนขนาดใหญ่ และสนามหลังบ้าน บนชั้นลอยมีเฉพาะห้องบูชาและห้องนอนเล็ก ห้องนอนเล็กมีไว้เพื่อรองรับเด็ก ๆ เมื่อพวกเขามีโอกาสกลับบ้าน ลานบนชั้นลอยจะเชื่อมกับลานกลางบ้านที่ชั้นล่างซึ่งเปิดโปล่งออกสู่ท้องฟ้าจึงสะดวกในการใช้เตาไม้กลางแจ้ง ช่วยระบายอากาศและนำแสงธรรมชาติเข้าสู่ลานภายใน

การใส่ที่ว่างระหว่างสวนผักบนดาดฟ้าลานบนชั้นลอยและชั้นล่างทำให้เด็ก ๆ มีพื้นที่เล่นสนุก ลานเล็ก ๆ บนชั้นลอยยังมีทางเดินไปยังสวนผักบนดาดฟ้า สวนผักจึงเชื่อมต่อจากหลังคาสู่ชั้นล่างอย่างไร้รอยต่อ ซึ่งความต่อเนื่องของบ้าน สนาม และสวนนี้จะเห็นได้ชัดเมื่อมองจากด้านหน้าตัดของบ้าน การออกแบบบ้านหลังนี้จึงไม่เพียงแต่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์เท่านั้น ยังส่งเสริมปฏิสัมพันธ์และการเชื่อมต่อทางสังคมแบบดั้งเดิม ลงไปเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันในโลกยุคใหม่ด้วย