บ้านไม้ขนาดเล็ก

ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ บ้านญี่ปุ่นหลายหลังได้ละทิ้งองค์ประกอบเชิงพื้นที่แบบบ้านดั้งเดิม โดยการปิดจากภายนอกด้วยบานประตูหน้าต่างอลูมิเนียมและเปิดเครื่องปรับอากาศใช้ชีวิตอยู่ด้านใน เป็นผลให้บ้านจำนวนมากขาดการติดต่อกับธรรมชาติภายนอก และกลายเป็นเหมือนกล่องที่ขาดการเชื่อมต่อสื่อสารกับรอบด้าน บ้านในประเทศไทยเราก็ไม่ต่างกันเพราะใคร ๆ ก็อยากมีความเป็นส่วนตัว แต่ถ้าเรามีการจัดการแปลนบ้านที่ดีก็จะให้ความเป็นส่วนตัวและเปิดโอบรับธรรมชาติไปพร้อมกันได้ ซึ่งบ้านไม้น้อย ๆ หลังนี้ก็เป็นอีกหนึ่งคำตอบว่าทำได้จริง

ออกแบบ : Plan21
ภาพถ่าย : Akira Ueda
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

นอกจากบ้านจะค่อนข้างปิดตัวแล้ว ในเมืองใหญ่ญี่ปุ่นบ้านเรือนมักจะเรียงกันเป็นแปลงเล็กๆ จึงเป็นเรื่องยากที่จะจัดสรรพื้นที่สำหรับสวน สถาปนิกจึงพยายามแก้ปัญหาดังกล่าวด้วยการกำหนดกลไกการวางแผนที่อยู่อาศัย อย่างในบ้านไม้ขนาด 94 ตารางเมตรหลังนี้ ก็เว้นพื้นที่เอาไว้เป็นสวนเล็ก ๆ ตรงทางเข้าบ้านต่อเนื่องจากถนน มีห้องรับประทานอาหารที่มองเห็นกลางแจ้ง และที่สำหรับงีบหลับ ต้องยกความดีให้สถาปนิก Plan21 ที่ไม่เพียงออกแบบบ้านให้น่ารักอยู่อาศัยอย่างเพลิดเพลินใจ ยังทำให้บ้านกลายเป็นส่วนหนึ่งของภูมิทัศน์เมืองที่น่ามองเมื่อขับรถผ่านอีกด้วย

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

ในบริเวณเดียวกันนี้มีอาคาร 2 หลังได้รับการออกแบบในลักษณะเดียวกัน คือเป็นบ้านโครงสร้างไม้ดูอบอุ่น ฝั่งขวาสร้างเมื่อ 7 ปีที่แล้ว ฝั่งซ้ายสร้างเพิ่มเสร็จเมื่อ 5 ปีที่แล้ว บ้านหลังนี้อยู่ตรงกลางทำให้ได้ภูมิทัศน์เมืองที่มีบ้านสามหลังติดต่อกัน สถาปนิกเลือกใส่ความเป็นส่วนตัวให้บ้านโดย ทำอาคารชั้นเดียวเป็นกล่องไม้หน้าต่างสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ อยู่ด้านหน้า จากนั้นเว้นที่วางเอาไว้ ก่อนจะมีอีกอาคารที่มีชั้นครึ่งอยู่ด้านหลัง ทีมงานเชื่อมต่อในร่มและกลางแจ้งกับตัวบ้านปูด้วยการทำเฉลียงชายคาใหญ่ และพื้นที่นั่งเล่นนอกตัวบ้านเพื่อย้ำการใช้ชีวิตที่ผสมผสานกับธรรมชาติ

ขนาดพื้นที่นั่งเล่นต่อเนื่องจากเฉลียงประมาณ 3×4 เมตร ล้อมรอบด้วยกำแพงหินเตี้ย ๆ บนกำแพงและเหนือศีรษะมีหลังคาโปร่งแสงพร้อมระแนงไม้ ที่ช่วยกรองแสงแดดในช่วงกลางวัน สร้างบรรยากาศของการพักผ่อนที่แสนรื่นรมย์แม้จะเป็นพื้นที่เล็ก ๆ แต่เต็มไปด้วยคุณภาพในการใช้ชีวิต

ขั้นแรกตัวอาคารแบ่งออกเป็นส่วนหลัก ประกอบด้วย ห้องนั่งเล่น ห้องครัว ห้องทานอาหาร และส่วนย่อย คือ ห้องนอน ห้องน้ำ ซึ่งฟังก์ชันส่วนหลักจะจัดให้อยู่บริเวณเดียวกันแบบไม่มีผนังกั้น ทำให้บ้านดูโล่งไหลลื่นเข้าหากันเข้าหากันได้เป็นบริเวณเดียว ทำให้การจัดการให้บ้านหันหน้าเข้าหาสวนได้ง่ายผ่านประตูบานเลื่อนกระจกใส วิธีนี้ดูเรียบง่ายแต่มีผลทำให้ทุกพื้นที่ในโซนหลักจึงสามารถรับมุมมองสวนได้เท่า ๆ กัน และผสมผสานเข้ากับสภาพแวดล้อมโดยรอบ

เดิมทีบ้านเรือนของญี่ปุ่นจะมีส่วนที่เปิดกว้างและเป็นอิสระ บ้านหลังนี้ก็ยังมีบางส่วนที่ได้รับการออกแบบมา เพื่อให้ได้รูปทรงที่อยู่อาศัยที่ปลอดโปร่งดังเดิม โดยสถาปนิกได้นำองค์ประกอบเชิงพื้นที่ที่ใช้บ้านหลังเก่าของญี่ปุ่นมีมาใช้ซ้ำ อาทิ การใส่พื้นที่ใต้ชายคาเป็นเฉลียงนั่งเล่น ประตูบานเลื่อนกรุวัสดุโปร่งแสงเลียนแบบประตูโชจิ และใส่ฟังก์ชันใหม่ ๆ อย่างช่องแสงแนวนอนแนวตั้งขนาดต่าง ๆ เป็นต้น

ด้วยความสูงจากพื้นถึงเพดานที่ค่อนข้างมาก ทำให้สามารถแบ่งพื้นที่ทำชั้นบนเป็นชั้นลอยโล่งๆ สำหรับใช้งานได้หลายฟังก์ชัน อาจจะเป็นที่พักผ่อนนอนหลับก็ได้ หรือจะหลบขึ้นมาทำงานเงียบ ๆ สงบ ๆ ในช่วงกลางวันก็โอเค พื้นที่ของห้องนี้สามารถเชื่อมต่อกับข้างล่างได้ผ่าน Void ที่เจาะเอาไว้หน้าเคน์เตอร์โต๊ะทำงาน และพื้นบ้านที่มีบางส่วนปูด้วยระแนงไม้ไม่ได้ปิดทึบทั้งหมด