สร้างบ้านเนินเขา
บ้านวิวสวย ภายในบ้านน่าอยู่ หากต้องการบ้านที่ให้สุนทรียภาพความงามทั้งภายในและภายนอกแบบนี้ แค่ บ้านสวย อย่างเดียวคงไม่พอดีกับคำตอบ แต่ต้องมี วิวดี ด้วย หลาย ๆ คนที่พอจะมีทางเลือก ก็อาจจะเริ่มมองหาบ้านที่ปลีกวิเวกออกไปในต่างจังหวัด อาจจะเป็นบ้านชายทะเลหรือจะเป็นบ้านบนภูเขาก็แล้วแต่ความชอบของใจ แต่กว่าจะได้บ้านในอุดมคติที่ปลอดภัยอยู่ได้อย่างสบายใจและยั่งยืนนั้น จะต้องคำนึงถึงการบริบทในพื้นที่ดินและสภาพแวดล้อมโดยรอบด้วย อย่างเช่น บ้านบนเนินเขา ที่นำมาให้ชมในวันนี้ เป็นอีกหนึ่งหลังที่เน้นความเรียบง่าย ประหยัด ที่สำคัญคือปลอดภัย เพราะได้ผ่านกระบวนการออกแบบที่คำนึงถึงความสัมพันธ์ของตัวบ้านและบริบทที่ดินโดยรอบอย่างถี่ถ้วน ซึ่งน่าจะสามารถช่วยสร้างนิยามความสุขของบ้านได้อีกแง่มุมหนึ่ง
ออกแบบ : David Coleman
ภาพถ่าย : Lara Swimmer
เนื้อหา : บ้านไอเดีย
บ้านหลังนี้ตั้งอยู่ที่รัฐ Massachusetts ประเทศสหรัฐอเมริกา แต่เป็นที่ดินเนินหินแคบ ๆ แห่งหนึ่งตามแนวเนินเขา สิ่งที่บ้านต้องเผชิญคือสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงและสุดขั้วจนน่าประหลาดใจ อีกทั้งเรื่องของความลาดชันของที่ดิน ที่สุ่มเสี่ยงต่อปัญหาดินถล่มและการพังทลายของหน้าดิน (ซึ่งพบเห็นได้มากในบ้านเนินเขาทางภาคเหนือของบ้านเรา) สถาปนิก David Coleman ผู้รับออกแบบบ้านพักตากอากาศหลังนี้จึงต้องทำการบ้านหนัก ทั้งในเรื่องของความปลอดภัย ความกลมกลืนที่ผสมเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ และความสวยงามที่ตอบโจทย์การใช้งานของเจ้าของบ้าน
ตัวบ้านปรากฎกายอย่างเงียบ ๆ บนเนินเขา แม้ไม่หวือหวา แต่ก็แสดงตัวตนที่โดดเด่นชัดเจนท่ามกลางธรรมชาติโดยรอบ โดยได้ทำการปรับผิวดินและถมพื้นที่ดินให้เกิดเป็นแนวราบ ขยับตัวห่างออกจากเนินเขาเพื่อลดความเสี่ยงของโครงสร้างที่อาจเสียหายจากการพังทลายของหน้าดิน เลือกใช้ไม้ในการทำส่วนโครงสร้างด้านล่างไปจนถึงการทำชานระเบียง เนื่องจากไม้มีความยืดหยุ่นต่อความเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติมากกว่าปูน ที่สำคัญคือหากต้องการต่อเติม ปรับปรุง หรือซ่อมแซม ไม้ก็สามารถแยกส่วนในการซ่อมได้ ประหยัดและสะดวกกว่าวัสดุคอนกรีต
ผนังด้านตะวันออกใช้วัสดุอย่างสังกะสีเก่า นอกจากจะลดค่าใช้จ่ายแล้ว ยังชวนให้รำลึกถึงประวัติศาสตร์เชิงพื้นที่ ที่เมื่อก่อนมักมีค่ายพักแรมของคนงานเหมืองแร่ที่ตั้งอยู่มากมายในบริเวณนี้ โดยผนังส่วนนี้ปิดทึบและเลือกเว้นช่องสำหรับบ้านกระจกเท่าที่จำเป็นเท่านั้น เหตุผลคือเพื่อบดบังความเป็นส่วนตัวเมื่อมองจากภายนอก ผนังสังกะสีเชื่อมต่ออย่างลื่นไหลกับหลังคา slab แผ่นใหญ่ ที่ปกคลุมระเบียงบ้าน เป็นชายคาที่ป้องกันความร้อนไม่ให้เข้าไปในตัวบ้านมากเกินไป ภายในติดตั้งฉนวนกันความร้อน BIBS ที่ผนังและเพดานเพื่อลดภาระการแบกรับความร้อนของหลังคาและสังกะสี
วัสดุที่นำมาใช้ตกแต่งภายนอกเรียบง่ายและประหยัด นอกจากสังกะสีแล้ว ยังนำหินที่ได้จากการปรับที่ดินซึ่งมีอยู่มากมาอัดกรอบอยู่ในตาข่ายเหล็กเกิดเป็นกำแพงหิน Gabion สร้างภาพเสมือนของธรรมชาติให้กับบ้าน กำแพงหินปิดกั้นคล้ายรั้วในทิศตะวันออกเช่นเดียวกับผนังสังกะสี ทั้งบดบังสายตาภายนอกและเป็นแนวกันไฟป่าไปในตัว
ภายในไม่หวือหวา ด้วยฟอร์มสี่เหลี่ยมของบ้านทำให้แต่ละส่วนมีการจัดผังที่ค่อนข้างง่ายและเชื่อมต่อได้ลงตัว แต่ก็ยังคงความสะดวกสบายอย่างที่บ้านที่ดีควรจะมีได้ครบครัน ห้องส่วนบริการที่เป็นพื้นที่ส่วนรวมของบ้าน ทั้ง ครัว นั่งเล่น ทานอาหาร อยู่ในโซนเดียวกัน เปิดโล่งด้วยกระจกโปร่งใส ตอกย้ำความโปร่งด้วยการทาสีผนังสีขาวภายใน เพื่อให้เกิดความรู้สึกเหมือนไม่ได้อยู่ในพื้นที่ indoor
กั้นสัดส่วนของพื้นที่ส่วนตัวอย่างห้องนอน ห้องน้ำ และห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า ไว้อย่างชัดเจน นอกจากจะกั้นผนังด้วยไม้แล้ว ยังยกระดับทางเดินให้เกิดความต่าง สร้างภาพลักษณ์ของการรับรู้ภายในบ้านให้โดดเด่นมากขึ้น ระเบียงไม้ภายนอกเองก็มีการยกระดับให้เท่ากับภายในเช่นกัน จึงทำให้ทางเดินภายในบ้านดูไม่แปลกแยกแต่กลับสัมพันธ์กันอย่างกลมกลืน
ผนังสามารถระบายอากาศและจัดการความร้อนได้ในฤดูร้อน และเมื่อถึงฤดูหนาว ได้ออกแบบรองรับในเรื่องของการเก็บพลังงานจากแสงอาทิตย์ให้อบอวลอยู่ภายใน นอกจากนั้น ฟอร์มและการวางตัวของอาคาร ยังสอดคล้องกับทิศทางของลมและแสงของธรรมชาติ ทำให้สามารถดึงพลังจากธรรมชาติมาใช้ได้อย่างสมบูรณ์แบบ
ห้องนอนของพ่อแม่เปิดกว้างสู่ชานบ้าน พาร์ทิชั่นสีเทาช่วยเก็บซ่อนความเป็นส่วนตัวและยังซ่อนเร้นตู้เสื้อผ้าไว้ภายใน เน้นให้โปร่งสบายและลดการใช้พลังงานไฟฟ้า
” บ้านวิวสวย ภายในบ้านน่าอยู่ ” สองคำนิยามคงจะไม่พอสำหรับบ้านหลังนี้ เพราะเมื่อพิจารณาดูจริง ๆ แล้ว สถาปนิกมุ่งเน้นในเรื่องของความปลอดภัยและการพึ่งพาระบบของธรรมชาติอย่างยั่งยืนมากกว่าการออกแบบเพื่อความสวยงามเสียอีก ช่วยยืดอายุการใช้งาน ประหยัดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา และลดความเสี่ยงจากความเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากธรรมชาติ เพราะถึงแม้จะเป็นบ้านที่มาอยู่เพียงชั่วคราว แต่บ้านก็ยังเป็นบ้าน บ้านจึงต้องให้ความสุขอย่างปลอดภัยกับคนในบ้านได้มากที่สุด
