รู้จักพืชคลุมดิน
ใครที่สร้างบ้านเสร็จแล้วก็คงอยากมีภูมิทัศน์สวย ๆ ให้ความสดชื่นมีชีวิตชีวากับบ้าน อย่างเช่น สนามหญ้าเขียวๆ หน้าบ้าน แต่พอเอาเข้าจริงแล้วปัญหาคลาสสิคที่ตามมา คือ ไม่มีเวลาดูแล เพราะถ้าอยากมีสนามหญ้าสวย ๆ ต้องเอาใจใส่ ให้น้ำ ให้ปุ๋ย และต้องคอยตัดสัปดาห์ละครั้งหรือ 2 สัปดาห์ต่อครั้ง แรก ๆ ก็ยังแบ่งเวลาที่เหลือจากการทำงานมาตัดหญ้าได้ แต่นานๆ ไปหญ้าที่รกเร็วก็ทำให้รู้สึกเป็นภาระ จะลงมือตัดทีไรก็รู้สึกเหนื่อยขึ้นมาทันที ยิ่งหน้าฝนด้วยแล้วหญ้ายิ่งขึ้นสูงเร็วกว่าปกติเป็นเท่าตัว จากจุดที่คิดว่าจะสวยที่สุดก็กลายเป็นจุดที่โทรมที่สุด แต่วันนี้ปัญหาเหล่านี้จะหมดไป เพราะ “บ้านไอเดีย” มีทางเลือกอื่น ๆ มาฝากกัน เป็นปลูกพืชปลูกคลุมดินที่สวยแปลกตา แถมมีคุณสมบัติทดแทนหญ้าสนามทั่วไป ดูแลง่ายจะหน้าฝนหรือหน้าไหน ๆ ก็ไม่ต้องกังวลว่าหญ้าจะสูงขึ้นจนรกบ้านครับ
เนื้อหา : บ้านไอเดีย
1. ถั่วลิสงเถาหรือถั่วบราซิล
ถั่วบราซิลเป็นพืชเลื้อยคลุมดิน ต้นเตี้ยสูงประมาณ 5 นิ้ว ใบเล็กรูปทรงรี มีดอกสีเหลืองสวยงาม เหมาะสำหรับปลูกจัดสวนหรือคลุมหน้าดินแทนสนามหญ้า เพราะลำต้นเลื้อยไปตามดินครอบคลุมผิวดินได้ดีและรวดเร็ว มีรากแก้วแข็งแรงทำให้ขึ้นได้ดีในดินทุกสภาพ ทนแล้ง สามารถปลูกเพื่อป้องกันวัชพืชอื่น ๆ ในแปลงได้ การดูแลรักษาก็ไม่ยาก ในหนึ่งปีควรตัดประมาณ 3 ครั้ง แต่ถ้าต้องการลดความสูงของต้นลงก็หมั่นตัดเล็มได้ ถั่วลิสงเถาไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ย เนื่องจากต้นจะตรึงไนโตรเจนจากอากาศมาไว้ที่รากช่วยให้ดินดีขึ้นด้วย แต่ถ้าต้องการให้ใบเขียวเข้มขึ้นก็สามารถใส่ปุ๋ยได้ ราคาไม่แพงซื้อมาปลูกได้ง่าย
2. กระดุมทองเลื้อย
กระดุมทองเลื้อยหรือเบญจมาศเครือ เป็นพืชไม้ล้มลุกอายุข้ามปี อยู่ในวงศ์ทานตะวัน เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา พบมากในแถบประเทศอบอุ่น และเขตร้อนชื้น รวมถึงประเทศไทยด้วย ใบสีเขียวเป็นมันมีขนสาก ดอกสีเหลืองเข้มเล็ก ๆ เติบโตได้ดีบริเวณดินชื้นแฉะ ชอบแดดจัด ไม่ต้องการการดูแลมาก ลำต้นแตกแขนงทอดราบไปตามพื้นดิน ส่วนยอดจะชูสูงอยู่ด้านบน หากพื้นที่กว้างไม่มีต้นไม้อื่น ๆ อยู่ใกล้จะแผ่ราบขนานกับพื้น แต่ถ้าพื้นที่แคบลำต้นจะยืดสูงขึ้น กระดุมทองสามารถแตกกิ่งก้านและเหง้าใหม่ขยายคลุมหน้าดินได้เป็นบริเวณกว้างอย่างรวดเร็วภายในเวลาไม่กี่เดือน จึงเหมาะใช้ปลูกแทนหญ้าในสนามหญ้า เนื่องจากโตเร็วและป้องกันวัชพืชชนิดอื่นเติบโตในแปลงได้
3. ใบต่างเหรียญ
หนึ่งในชนิดพืชคลุมดินที่ดีที่สุด เป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี มีดอกสีขาวตัดกับใบกลมเล็กสีเขียวสด ลักษณะทอดเลื้อยแผ่แนบไปตามพื้นดิน คุณสมบัติที่ทนทาน ทนแล้ง แม้โดนเหยียบย่ำก็ไม่บอบช้ำง่าย แผ่ต้นไวและค่อนข้างแข็งแรง ปัจจุบันเริ่มนิยมใช้แทนสนามหญ้า เพราะไม่ต้องเสียเวลาตัดแต่ง ดูแลง่าย สามารถขึ้นได้ทุกสภาพดิน แม้ดินลูกรังก็ยังสามารถขึ้นเจริญเติบโต ออกดอกตลอดทั้งปี ผิวสัมผัสนุ่มเมื่อเดินผ่านหรือนั่งเล่น ชอบดินปนทรายหรือดินที่ระบายน้ําได้ดี ไม่มีน้ําขัง หากปลูกกลางแจ้งแสงแดดตลอดทั้งวัน ใบจะเล็กละเอียดแน่น แต่ถ้าปลูกในบริเวณที่มีแสงรําไรหรือในร่ม ใบจะใหญ่ยอดยืด พุ่มไม่แน่นเท่ากลางแจ้ง ใบจะช่วยปกป้องไม่ให้น้ำฝนปะทะผิวดินโดยตรงป้องกันการชะล้างดินได้ดี
4. หญ้าเกล็ดหอย
หญ้าเกล็ดหอย เป็นไม้ล้มลุก อายุหลายปี ลำต้นแตกกิ่งแผ่เป็นผืนทอดไปตามพื้นแล้วตั้งขึ้น สูงประมาณ 15 ซม. ใบเดี่ยวออกตรงกันข้ามโค้งมนถึงรูปหัวใจ ขนาดประมาณ 1 ซม. ช่อดอก ออกที่ปลายยอดหรือซอกใบ ดอกขนาดเล็กๆ สีม่วงน่ารัก ใบเป็นใบประกอบขนนก มีใบย่อย 3 ใบ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่กลับหรือรูปหัวใจกลับ ขนาดประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร ปลายใบมนหรือเว้าตื้น โคนใบแหลม หลังใบไม่มีขน ส่วนท้องมีขนเล็กน้อยถึงน้อยมากจึงให้สัมผัสนุ่มเดินเหยียบเท้าเปล่าได้แบบไม่เจ็บเท้า ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับคลุมดินแทนหญ้าทั่วไป
5. หนวดปลาดุกแคระ
ต้นหนวดปลาดุกแคระ เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี ลำต้นคล้ายต้นหนวดปลาดุก แต่มีขนาดเล็กกว่า ความสูงเพียง 3 – 5 เซนติเมตร เจริญเป็นกอแน่น เมื่อโตเต็มที่กอจะฟูเป็นก้อนกลมๆ ดูน่ารัก ดอกมีขนาดเล็กสีม่วงจาง ปลูกได้ทั้งกลางแจ้งและในที่มีแสงรำไร เมื่อปลูกแล้วแทบไม่ต้องดูแลอะไรมากเลย ยกเว้นรดน้ำเท่านั้น เหมาะกับคนที่มีพื้นที่สวนแต่ไม่ค่อยมีเวลาดูแลหรือดูแลต้นไม้ไม่เก่ง นิยมปลูกริมขอบทางหรือตามแนวทางเดิน ร่องระหว่างแผ่นปูทางเดินในสวน ปลูกคลุมขอบแปลง ต้นหนวดปลาหมึกแคระนี้มีข้อเสียคือ การเจริญเติบโตค่อนข้างช้าและไม่ควรปลูกในดินที่ชื้นแฉะน้ำขัง หรือการระบายน้ำไม่ดีเพราะจะเน่าได้ง่าย
6. ส้มกบหรือผักแว่น
พืชคลุมดินที่มีชื่อเรียกอื่นๆ ตามถ้องถิ่น เช่น สังส้ม (แพร่) , ผักแว่น (ภาคกลาง), ส้มดิน (แม่ฮ่องสอน) เป็นพืชขนาดเล็กขึ้นปกคลุมผิวดินเป็นกลุ่ม ลำต้นมีขนปกคลุม ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ เกิดจากจุดเดียวกันที่ปลายก้านใบ ใบย่อยมีลักษณะเป็นรูปหัวใจ ปลายใบเว้ารูปรงน่ารักคล้ายใบโคลเวอร์ ดอกสีเหลือง ส้มกบมีอายุหลายปี ส่วนโคนดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ออกดอกตลอดทั้งปี ลำต้นเป็นไหลทอดยาวไปตามพื้นดินเจริญเติบโตได้ดีในดินที่ร่วนซุยและชุ่มชื้น มีความสูง 2-3 นิ้ว ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะ เจริญเติบโตงอกงามได้ดีในช่วงหน้าฝน สามารถนำมาปลูกไว้ตามซอกหินหรือระหว่างทางเท้าได้ โดยไม่ต้องดูแลตัดแต่ง ผักแว่นยังเป็นมีสรรพคุณทางยาเป็นสมุนไพร ช่วยรักษาแผลเปื่อย แผลที่เป็นหนอง นำใบสดมาต้มแก้ท้องเสีย และอื่นๆ
7. เฟินกนกนารี หรือ Spike Moss
พืชคลุมดินประเภทเฟิน ลำต้นทอดเลื้อยไปตามผิวดิน ชูยอดตั้งขึ้นสามารถสูงได้ถึง 25 เซนติเมตร รากแตกจากลำต้นเหมาะสำหรับการปลูกคลุมดินใต้ต้นไม้ หรือบริเวณที่ร่มเงาและความชื้นสูง ถึงแม้จะเป็นพืชคลุมดินแต่ก็ไม่ทนต่อการเหยียบย่ำ ดังนั้นจึงนิยมปลูกตกแต่งบริเวณรอบโคนต้นไม้ที่ไม่ต้องเดินผ่านบ่อย ๆ หรือปลูกระหว่างแผ่นทางเดิน เหมาะสำหรับปลูกตกแต่งในสวนสไตล์ทรอปิคอล
8. ผักเบี้ยหนู
ผักเบี้ยหนู หญ้าเม็ดแตง หรือบานเที่ยง เป็นไม้ล้มลุกขึ้นคลุมทอดไปตามดิน ลำต้นและใบอวบน้ำ ใบเดี่ยวรูปใบรีปลายใบแหลมขอบเรียบ ขนาดยาวประมาณ 1 ซม. ดอกเป็นสีเหลืองมีกลีบดอกสี่กลีบขนาดดอกบานเต็มที่ไม่เกิน 1 ซม. ต้นและใบจิ๋วๆ ดูน่ารัก สามารถทนแดดทนแล้งได้ดี เมื่อโดนแดดแรง ๆ จะเปลี่ยนเป็นสีแดง ๆ มีระบบรากสั้นทำให้ดึงออกเมื่อต้องการใช้พื้นที่ปลูกพืชอื่นทำได้ง่าย สามารถใช้ปลูกคลุมดินเพื่อควบคุมวัชพืชอื่นได้ จึงนิยมปลูกแทรกระหว่างต้นไม้ในสวนเนื่องจากเป็นไม้คลุมดินที่แผ่ทอดเลื้อย เมื่อเติบโตครอบคลุมเต็มพื้นที่แล้ว จะช่วยป้องกันไม่ให้วัชพืชหรือหญ้าชนิดอื่นเติบโตแทรกขึ้นมาได้เป็นอย่างดี และช่วยรักษาความชุ่มชื้นของดิน ข้อดีอีกประการหนึ่งคือ ดูแลไม่มีระยะโทรม สามารถเติบโตได้ทั้งปี ทนต่อการเหยียบย่ำพอสมควรจึงปลูกแทนหญ้าได้ดี
เป็นอย่างไรบ้างครับกับพืชคลุมดินแทนหญ้า ไม่ต้องคอยตัด คอยเล็มเหมือนหญ้าสนามทั่วไป จะปลูกเต็มพื้นที่ก็ได้ ปลูกแทรกระหว่างทางเดินก็ดี ทำให้มีเวลาพักผ่อนหลังทำงานมาเหนื่อย ๆ และทำกิจกรรมอื่น ๆ กับครอบครัวในวันหยุด แบบไม่ต้องกลัวบ้านดูรกและโทรม ลองหามาปลูกให้บ้านสวยสดชื่นกันดูนะครับ
