บ้านสำหรับผู้สูงวัย
บ้านในนิยามสำหรับบางคนไม่ใช่เพียงสิ่งก่อสร้างที่ไร้ชีวิตชีวา แต่เป็นพื้นที่ชีวิตที่บ่งบอกรูปแบบไลฟ์สไตล์ และเป็นหน่วยความทรงจำที่สมาชิกในบ้านจะใช้ร่วมกันจากวันแรกถึงวันสุดท้าย ในทุก ๆ ตารางเมตรที่ก่อร่างสร้างจึงตอบโจทย์ได้ว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน ให้ทุกคนได้เป็นเจ้าของพื้นที่ร่วมกัน เหมือนเช่นบ้านหลังนี้ใน ต.แม่เหียะ อ.เมืองเชียงใหม่ ที่ลูก ๆ พร้อมใจกันสร้างเพื่อคุณแม่ โดยมีจุดมุ่งหมายตั้งแต่แรกว่า ไม่ใช่การออกแบบให้คุณแม่ใช้งานได้ดีเฉพาะในวันที่ท่านแข็งแรงเท่านั้น แต่มองการณ์ไกลในถึงยามที่คุณแม่สูงวัยขึ้นจนไม่สามารถใช้ชีวิตได้เหมือนเดิม บ้านก็ยังคงต้องเป็นสถานที่ที่สะดวกใจและอยู่สบายที่สุด
ออกแบบ : Aeky Aek
ถ่ายภาพ : คุณเริ่มพันธ์ พรหมนุชานนท์
เนื้อหา : บ้านไอเดีย
คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่
โครงการบ้านในสองชั้นขนาด 3 ห้องนอน 4 ห้องน้ำ หลังนี้ ได้รับการตั้งชื่อว่า “บ้าน 3 อ.” เป็นความร่วมมือของสามพี่น้อง คุณเอก คุณเอสและคุณอาร์ท ที่ตกลงกันว่าจะสร้างบ้านให้กับคุณแม่ ผู้ซึ่งชราภาพและไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ออกมาในรูปแบบสไตล์งานสถาปัตยกรรมสีขาวผสมงานไม้และสัจจะวัสดุด้วยตัวเอง โดยสถาปนิก อธิบายว่า “ขอเรียกว่าเป็นสไตล์ contemporary ที่แปลได้ว่า งานร่วมสมัย คือ ดูไม่เชย-ไม่ตกยุค (เขาว่าอย่างนั้น) จริงหรือไม่จริง ผู้ชมเป็นผู้ตัดสินนะครับ”
เนื่องจากถูกสร้างขึ้นด้วยเงื่อนไขหลัก คือ เพื่อให้คุณแม่ผู้สูงวัยแล้วและใช้งานได้ดี ดังนั้นสิ่งอำนวยความสะดวกจึงเน้นฟังก์ชันสำหรับผู้ที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ (disable) ที่ออกแบบจัดไว้ให้อย่างครบครันตั้งแต่ทางเข้าหน้าบ้าน โดยทำทางลาดยาวสำหรับรถเข็น ( wheel chair) และทำจุดต่อเนื่องระหว่างประตูบานเลื่อนกับพื้นหน้าบ้านเป็นเนินโค้งเล็ก ๆ เพื่อให้รถเข็นสามารถเข้าออกได้ง่าย แม้พื้นจะต่างระดับและไม่สะดุดธรณีประตู
สำหรับฟังก์ชันใช้งานทั่วไป แบ่งชั้นล่างเป็นที่พักอาศัยของคุณแม่ ส่วนชั้นบนจะเป็นพื้นที่สำหรับครอบครัวของพี่ชายทั้งสองคนใช้พักอาศัยยามกลับจากต่างประเทศ จึงทำทางขึ้นด้านข้างต่างหากแยกเป็นสัดส่วนชัดเจน สามารถเดินขึ้นชั้นสองได้โดยไม่ต้องผ่านข้างใน
บันไดทางขึ้นชั้นสองจากด้านข้างก่อผนังช่องลมสูงสองชั้น เพื่อปกป้องโซนนี้และตัวบ้านจากแสงแดดที่รุนแรง แต่ยังได้รับลมธรรมชาติระบายอากาศได้ดี
สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับการตกแต่งภายใน คือ ในบ้านต้องเรียบง่าย มีพื้นที่กว้างมากพอให้สัญจรด้วยรถเข็นได้สะดวก คุณเอกจึงเลือกทำแปลนแบบ open plan รวมห้องนั่งเล่น ห้องทานอาหาร และครัวเรียงต่อเนื่องกันเป็นห้องโถงขนาดใหญ่แบบไม่มีผนังกั้น ส่วนของพื้นบ้านปูวัสดุ SPC ลายไม้ปลอดภัยไม่ลื่น บริเวณที่ใช้ชีวิตทั้งหมดมีแสงสว่างพอเพียง ประตูบ้านเปิดได้กว้างรับลมได้ระบายอากาศได้อย่างถูกสุขอนามัย
ห้องน้ำ คือ จุดที่เสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มของผู้สูงวัยได้ง่าย และยิ่งเป็นผู้ป่วยก็ต้องออกแบบให้การใช้งานสะดวกและปลอดภัยที่สุด ห้องน้ำนี้จะมีประตูแบบเลื่อนให้เปิดง่ายแบบไม่มีธรณีประตู ความกว้างประตูและพื้นที่ห้องน้ำกว้างพอให้รถเข็นหมุนกลับตัวได้สะดวก ภายในมีแสงสว่างเพียงพอ ไม่มีพื้นที่ต่างระดับเพื่อให้รถเข็นไปได้ทุกจุด ในโซนอาบน้ำจะอยู่ด้านในสุด ติดตั้งฉากกั้นกระจกเพื่อป้องกันน้ำจากโซนเปียก และยังมีม้านั่งบิลท์อินติดผนังให้สามารถนั่งอาบน้ำได้สะดวก
อย่างไรก็ตาม ด้วยการออกแบบที่ใส่ใจกับหลักในการออกแบบ Universal Design คือ การออกแบบโดยคำนึงถึงผู้อยู่อาศัยทุกคน ทุกเพศ และทุกวัย และ ทำให้ไม่เฉพาะคุณแม่เท่านั้นที่จะใช้งานได้ง่ายและปลอดภัย แต่สมาชิกทุกคนก็ได้รับประโยชน์จากทุกฟังก์ชันของบ้านเช่นกันครับ
