ล้อมบ้านด้วยความเท่และดิบ
“กล้าที่จะดิบ” เป็นคำนิยามที่เรามอบให้บ้านหลังนี้ เจ้าของบ้านคือ คุณนิพนธ์ งามสอาด หรือคุณนับ สถาปนิกอารมณ์ดีจาก 1681 Design studio สมาชิกกลุ่ม “บ้านไอเดีย” อันแสนอบอุ่น ที่แวะมาแบ่งปันเรื่องราวชีวิตง่าย ๆ ผ่านผนังสีเทาเย็น ๆ ดูคล้ายกับแบบบ้านในต่างประเทศจากแสดงออกของวัสดุอย่างตรงไปตรงมาไร้สีสันแต่งแต้ม อย่างไรก็ตาม บ้านสถาปนิกแม้ดูภายนอกจะธรรมดา แต่ภายในย่อมต้องแอบซ่อนรายละเอียดปลีกย่อยที่ทำให้เราต้องมองซ้ำแล้วซ้ำอีกเอาไว้อย่างแน่นอน โดยเฉพาะพื้นผิวผนังที่มีความลับ ลวง พราง ทำให้บ้านหลังนี้น่าสนุกกว่าที่เห็น และเป็นผลงานที่พิสูจน์แล้วว่าความงามบางทีก็เกิดขึ้นได้จากการหยิบจับสิ่งที่เรียบง่ายไม่หรูหรามาจัดเรียงให้เป็นรูปเป็นร่างครับ
เจ้าของบ้าน : คุณนิพนธ์ งามสอาด
งบประมาณก่อสร้างรวมตกแต่ง : 1.45 ล้านบาท
“บ้านปูนล้อม” สถาปัตยกรรมสายแข็ง
บ้านปูนล้อม ชื่อนี้ที่คุณนับตั้งเอง มีที่มาจากลักษณะของบ้านชั้นหนึ่งที่เป็นผนังคอนกรีตทึบตัน คำว่า “ปูนล้อม” ซึ่งเป็นคำไทย ๆ นี้ ยังฟังดูสอดคล้องกับคำว่า “ลอฟท์ ” ในภาษาอังกฤษ ที่เน้นการใช้สัจจะวัสดุได้อย่างพอเหมาะพอดี สำหรับแนวคิดในการออกแบบบ้านให้ดูเรียบ ดิบ แข็ง นี้คุณนับเล่าถึงที่มาที่ไปว่า “ได้แรงบันดาลใจมาจาก Brutalist Architecture สถาปัตยกรรมเส้นสายตรงไปตรงมาที่ใช้แพทเทิร์นซ้ำๆ กัน และมีการแสดงให้เห็นถึงพื้นผิวของวัสดุที่แท้จริงครับ”
บ้านนี้สร้างบนที่ดินประมาณ 1 ไร่ แต่งบประมาณการก่อสร้างมีจำกัด จึงคิดว่าจะสร้างบ้านให้อยู่ก่อนได้อย่างไรโดยที่ไม่ต้องสร้างรั้วล้อมรอบแต่ปลอดภัย ข้อสรุปที่ได้คือการสร้างผนังบ้านให้เป็นรั้วและผนังบ้านไปพร้อม ๆ กัน จากภาพก่อนปลูกต้นไม้ใหญ่จะเห็นได้ชัดว่า ผนังบ้านด้านขวามือก่อทึบสูง 2 ชั้น ซึ่งทำหน้าที่เป็นทั้งผนังบ้านและรั้วไปด้วยในตัวอย่างที่ตั้งใจ แล้วเว้นช่องวางเอาไว้ก่อนมาถึงผนังอีกชั้นที่อยู่ขยับลึกเข้ามา ผนังชั้นในนี้ก่อด้วยอิฐบล็อกช่องลมเพื่อไม่ให้รู้สึกอึดอัดกับผนังที่สูงและทึบ เหมือนใส่ช่องทางหายใจให้กับบ้านในขณะที่ยังรู้สึกได้ถึงความปลอดภัย
บ้านล้อมเย็น ในเขตร้อน
บ้านในเขตร้อน สิ่งที่ต้องคำนึงถึงที่สุดอีกประการหนึ่งคือ ทำอย่างไรให้ในบ้านไม่ร้อนและอยู่สบาย สำหรับที่นี่ตัวบ้านหันหน้าไปทางทิศเหนือจึงมีส่วนของช่องเปิดเยอะที่สุด เพราะแดดไม่สามารถส่องเข้ามาได้ ทิศตะวันตกเป็นส่วนของห้องครัวและห้องน้ำใช้ผนังทึบเพื่อบังแดดและกันความร้อน วิธีการปกป้องบ้านจากความร้อนเราใช้หลาย ๆ วิธีประกอบกัน อย่างเช่น การก่อผนังเป็น 2 ชั้นมีช่องว่างตรงกลางผนังเพื่อลดความร้อน การสร้างช่องเปิดในทิศตะวันตกเฉียงใต้มีช่องเปิดขนาดใหญ่เพื่อรับลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และการเจาะโถงสูง ทั้งหมดนี้เอื้อให้ภายในตัวบ้านมีระบบการระบายอากาศตามธรรมชาติ ปล่อยให้อากาศร้อนลอยตัวออกไป และรับลมและอากาศไหลเวียนเข้าสู่ภายในค่อนข้างดี แต่ข้อเสียคือ มีฝุ่นที่ปลิวมากับลมด้วย จึงต้องปลูกต้นไม้เพื่อช่วยกรองฝุ่นอีกชั้นหนึ่ง
ทิศตะวันออกเป็นส่วนของห้องนอน ทำให้ช่วงบ่ายผนังห้องไม่โดนแดดทำให้แอร์ไม่ต้องทำงานหนัก คุณนับออกแบบให้ในส่วนประตูหน้าห้องนอนมีผนังยื่นออกมาเล็กน้อย ทำให้เกิดพื้นที่ว่างเป็นชานเล็ก ๆ หน้าบ้าน นอกจากจะให้ความเป็นส่วนตัวกับห้องนอนแล้ว ยังเพิ่มพื้นที่นั่งเล่นนอกห้องที่เชื่อมต่อกับสวน และช่วยปกป้องบ้านจากแสงได้อีกหนึ่งต่อ
“ทำบ้านให้เหมือนรีสอร์ท จะได้เหมือนได้เที่ยวทุกวัน” เป็นสิ่งที่คุณนับตั้งเป้าหมายเอาไว้ตั้งแต่แรก ทำให้บรรยากาศรอบ ๆ บ้านแสดงออกถึงตัวตนและไลฟ์สไตล์ที่เป็นคนชอบท่องเที่ยวทำกิจกรรมสนุกตามสถานที่ธรรมชาติ ออกมาอย่างชัดเจน ด้วยการใช้ต้นไม้หลากชนิดช่วยพรางสายตาจากภายนอกดูร่มรื่นเหมือนอยู่กลางสวน
พลิกแพลงสร้างสรรค์จากวัสดุธรรมดา
จากภาพที่เห็นดูเหมือนเป็นบ้าน 2 ชั้น แต่จริง ๆ แล้วเป็นบ้านชั้นเดียวที่มีหลังคาคลุม ซึ่งเจ้าของบ้านอธิบายการพลิกแพลงในการออกแบบ การเลือกวัสดุ ให้สอดคล้องกับงบประมาณว่า “เนื่องจากพื้นระบบหล่อในที่ราคาสูง จึงต้องแก้ปัญหาด้วยการเปลี่ยนใช้เป็นระบบพื้นสำเร็จรูป ซึ่งเสี่ยงต่อการรั่วซึม จึงเป็นที่มาของการเพิ่มหลังคาเมทัลชีท ที่ช่วยกันน้ำและกันความร้อนก่อนถึงห้องข้างล่างได้ด้วย ส่วนของรั้วรอบๆ บ้านตอนนี้ใช้เหล็กไวเมทล้อมจากต้นไม้ต้นนึงไปอีกต้น พอแก้ขัดไปก่อนครับ วัสดุที่ใช้สร้างบ้าน เป็นวัสดุที่หาได้ตามร้านทั่วไป แต่นำมาจัดวางในแบบที่ตัวเองชอบและอยากทดลอง ใช้งบประมาณในการก่อสร้าง 1.45 ล้าน รวมเฟอร์นิเจอร์ ซึ่งทั้งหมดนี้เราลดค่าใช้จ่ายได้มากพอสมควร เพราะออกแบบเอง คุมงานเอง และมีบางส่วนที่ทำเองด้วย”
ความดิบที่พรางตา ไม่ใช่ปูนเปลือยแล้วคืออะไร
ผนังที่พื้นผิวดิบเรียบฉาบปูนเปลือยเท่ ๆ นี้ คุณนับบอกความลับที่ซ่อนแอบเอาไว้ว่า สิ่งที่เห็นนี้ไม่ใช่ผนังคอนกรีตหรือปูนเปลือยจริง ๆ แต่เป็น “ผนังก่ออิฐมวลเบาทั้งหลัง แล้วฉาบด้วยสกิมโค้ดสีเทาและสีขาวผสมกันอัตราส่วน 1:1 เพราะต้องการสีของคอนกรีตที่ออกมาให้เหมือนกับคอนกรีตหล่อ ซึ่งลายของคอนกรีตจะไม่ขึ้นมากและเป็นสีเทาอ่อน เสร็จแล้วใช้วิธีให้ช่างกรีดเส้นหลอก พร้อมทำร่องรอยรูน็อตให้ดูสมจริง”
ผนังและโครงสร้างภายในที่ใช้วัสดุหลักคืออิฐมวลเบา
สำหรับอิฐมวลเบานั้นมีคุณสมบัติที่ดีเรื่องการกันความร้อน และกันเสียงได้ดี แต่ที่น่ากังวลคือการรับน้ำหนักของแต่งบ้านขนาดใหญ่ คุณนับอธิบายเพิ่มเติมในส่วนนี้ว่า “ด้วยความต้องการโชว์ผิวของคอนกรีตที่ผนังอยู่แล้ว จึงไม่ต้องการเจาะยึดหรือแขวนอะไรที่ผนัง ทำให้ไม่มีปัญหากับการเลือกใช้อิฐมวลเบา”
ผนังที่ก่ออิฐมวลเบาและอิฐบล็อกช่องลม ทำให้ส่วนต่าง ๆ ของบ้านมีจังหวะปิดเป็นส่วนตัว และมีช่องเปิดขนาดเล็กที่เรียงตัวเป็นพื้นที่ใหญ่ ๆ จนกลายเป็นผนังหายใจได้ในบ้าน
ต้อนรับการมาเยือนบ้านอย่างน่าประทับใจด้วย ประตูบ้านแบบ Over size ที่ไม่เหมือนใคร เป็นบานเปิดธรรมดา 3 บานเรียงต่อกัน ตัวบานใช้เหล็กฉากประกบกันทำเป็นวงกบตีทับด้วยไม้สนแดง ที่ซื้อมาจากร้านขายไม้พาเลททั่วไปแล้วทาทับด้วยสียอมไม้ สนนราคาตกบานละประมาณ 3,800 บาท
Double volume สูงคูณ 2 สุขคูณ 2
ภายในบ้านประกอบด้วย 1 ห้องนอน 1 ห้องน้ำ ห้องครัว ห้องนั่งเล่น ห้องรับแขก ส่วนใจกลางบ้านในบริเวณมุมทานอาหารเลยไปถึงครัวทำโถงสูง 2 ชั้นแบบ Double volume เพื่อให้รู้สึกโปร่งและทำให้พื้นที่ชั้น 1 กับชั้น 2 เชื่อมต่อกันอย่างแนบสนิท นอกจากนั้นยังช่วยให้อากาศร้อนลอยตัวขึ้นสู่ที่สูงแล้วระบายออกไปด้านนอกได้ดี ทุกส่วนที่ดูราวกับไร้ผนังโอเพ่นสเปซต่อเนื่องกันไปหมด ทำให้บ้านเต็มไปด้วยสภาวะสบายจนแทบไม่ต้องเปิดพัดลมในบางวัน
ลดทอนความเย็นชาด้วยสี
เบื้องหลังแง่งามของความดิบ ไม่ได้ราบรื่นไปเสียทีเดียว หลายจุดคุณนับได้รับคำแนะนำเพิ่มเติมจากเพื่อน ๆ ร่วมอาชีพในหลายสาขา ตั้งแต่การจัดสวนไปถึงการทำช่องแสง สำหรับในครอบครัวเองก็เช่นกัน เพราะสมาชิกก็อาจจะไม่ได้ชื่นชอบสิ่งเดียวกันทั้งหมด ภรรยาคุณนับก็มีคำถามกับความดิบแข็งและเย็นชาของคอนกรีต จึงไม่ค่อยอินกับบรรยากาศเท่าไหร่นัก ทำให้ต้องมีการปรับเพื่อหาจุดร่วมตรงกลาง ด้วยการเพิ่มสีสันสด ๆ อย่างสีเขียว สีแดง ฉาบผิววัสดุเพื่อลดทอนความดิบกระด้างให้บ้านดูสดใสมีชีวิตชีวาขึ้น
การเลือกเติมบางอย่างลดอย่างสิ่งแบบนี้ เป็นการแสดงความรักและใส่ใจซึ่งกันและกัน ทำให้ที่นี่เป็นบ้านที่เล่าเรื่องราวของครอบครัวได้อย่างสมบูรณ์แบบ
ย้ำความเย็นด้วยสวนและสระ
บ้านเขตร้อนต้องคู่กับความเย็น ส่วนหนึ่งที่ทำให้บ้านเพิ่มความผ่อนคลายเหมือนได้เที่ยวในที่ธรรมชาติทุกวันตามโจทย์คือ การใส่สวนและสระน้ำเข้าไปกระจายความสดชื่นสู่บริเวณรอบ ๆ ตัวบ้านมีส่วนที่เปิดโล่งค่อนข้างมาก ข้อดีคืออากาศถ่ายเท รู้สึกโปร่ง โล่ง แต่ก็มีเรื่องของฝุ่นและแมลงที่ตามมาที่ต้องค่อย ๆ จัดการแก้ไขกันต่อไป จากคอร์ทยาร์ดในบ้านจะเชื่อมต่อกับห้องนอนผ่านประตูกระจกบานสไลด์ ที่ทำให้พื้นที่พักผ่อน 2 จุดนี้ต่อเนื่องกันอย่างแนบสนิท
นอนสบายในความมินิมอล
“ห้องนอน” เป็นหนึ่งส่วนของบ้านที่แสดงตัวตนของเจ้าของบ้านอย่างชัดเจน ปลดเปลื้องเปลือกที่ห่อหุ้มภายนอกออกให้เห็นสิ่งที่เป็นเป็นแก่แท้อยู่ภายใน กับห้องผนังแบบปูนเปลือยสไตล์มินิมอล มีเพียงฟูกแบบ Floor bed วางติดพื้นคลุมด้วยผ้าสีน้ำตาลเข้ม รอบ ๆ เป็นช่องแส่งที่มีทั้งขนาดและรูปร่างต่าง ๆ กันทำให้ห้องมีมิติที่น่าสนใจ ติดผ้าม่านโปร่ง ๆ สีขาวและสีเทาอ่อน ๆ ดูแล้วเหมือนกาแฟเข้มๆ ที่ท็อปมาด้วยฟองนมนุ่ม ๆ
ช่องเปิดรับแสงแต่ไม่ร้อน
ช่องแสงในห้องนอนบริเวณมุมทำงาน เป็นพื้นที่รับแสงที่แตกต่างจากบ้านทั่ว ๆ ไป ด้วยรูปทรงแนวนอนเส้นยาวตลอดผนัง ความเนี๊ยบของจุดนี้ก็คือ เทคนิคการซ่อนวงกบไว้ที่ขอบด้านในตัวบานติดตายไม่สามารถเปิดได้ เมื่อมองจากด้านนอกจะอยู่ในระดับสายตาและเห็นแต่ผนังคอกกรีตและกระจกเปลือยๆ ไม่มีกรอบวงกบมาทำลายความเรียบเฉียบ เมื่อนั่งทำงานไปนาน ๆ แล้วเกิดความรู้สึกล้าก็พักสายตามองลอดออกไปชมวิวต้นไม้ให้ผ่อนคลาย
กลยุทธ์ในการออกแบบทำให้ไม่เสียสมาธิในช่วงที่นั่งทำงานเพราะมองไม่เห็นสิ่งรบกวนจากภายนอก และเพิ่มแสงธรรมชาติโดยไม่เพิ่มความร้อน ในช่วงกลางคืนเมื่อเปิดไฟส่องสว่างจะเห็นแสงไฟส่องลอดออกมาเป็นเส้นยาว ทำให้ผนังถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วนดูเบาลอยคล้ายยานอวกาศ สร้างมิติของแสงเงาที่ทำให้บ้านยิ่งน่าสนใจ
ความบังเอิญที่ก่อเกิดความงาม
ก๊อกน้ำที่เหมือนเป็นของสะสมโบราณที่ทำให้ห้องน้ำคลาสสิกขึ้นในทันทีนี้มีที่มา ซึ่งคุณนับเล่าว่า “ก็อกน้ำนี้เป็นของ SANA ครับ เดิมเป็นสีทองรมดำ แต่ที่เห็นเป็นแบบนี้เกิดจากผมใช้น้ำยาล้างห้องน้ำราดแล้วเช็ดออก จึงกลายเป็นสีทองเหลืองแล้วขึ้นสนิมเขียวตามภาพซึ่งบังเอิญมากครับ”
เปิดเปลือยห้องน้ำ
ลืมการอาบน้ำที่ปิดทึบทุกด้านไปได้เลย เพราะบ้านนี้ต้องการเปิดปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระไม่เว้นแม้แต่ในห้องน้ำ เพื่อให้ร่างกายเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ คุณนับออกแบบห้องน้ำแบบ open air เปิดโล่งบนเพดานมีหลังคาชั้นบนยื่นมาเพื่อกันฝนเล็กน้อย เพื่อให้ได้รับมุมมองของท้องฟ้า แต่ก็มีจุดที่ต้องยอมรับยามใช้งานคือ ช่องว่างด้านบนทำให้ละอองฝนเข้ามาในห้องน้ำได้บ้าง และต้องคอยกวาดใบไม้ที่อาจจะร่วงเข้ามาอุดรางระบายน้ำด้านล่างได้
ชั้นบนเจ้าของบ้านเทพื้นเป็นระเบียงขนาดใหญ่และทำคานที่เตรียมพร้อมไว้บางส่วน เผื่อมีโปรเจกต์ต่อเติมห้องในภายหลัง สำหรับห้องด้านบนที่เห็นเป็นเพียงแค่ชั้นลอยที่เชื่อมต่อกับห้องด้านล่าง มีบันไดไม้ชั่วคราวพาดขึ้นมา แต่มีโครงสร้างที่เตรียมไว้สำหรับทำบันไดหลักในอนาคต ส่วนระเบียงโปร่ง ๆ โล่ง ๆ นี้ทำให้มีฝนสาดเข้ามาพอสมควรแต่ไม่ถึงกับนองเต็มพื้นจึงไม่มีปัญหารั่วซึมลงไปยังด้านล่างของบ้าน
บ้านปูนล้อมของคุณนับ ทำให้เราได้เรียนรู้ว่า “ความภาคภูมิใจ” อาจจะไม่ได้มาจากการสร้างผลงานที่ใหญ่โต บางครั้งการใช้ให้น้อยอย่างพอเหมาะพอดี แต่ทุกพื้นที่บรรจงสร้างออกมาด้วยหัวใจ เพื่อสมาชิกในบ้านมีความสุขสนุกกับการใช้ชีวิตในพื้นที่นี้ ก็เป็นคุณค่าทางใจที่ประเมินค่าไม่ได้เช่นกัน สำหรับใครที่ชื่นชอบตัวตนแบบนี้และต้องการสอบถาม หรืออยากได้คำแนะนำเกี่ยวกับการสร้างบ้านแวะเข้าไปพูดคุยกับคุณนับได้ที่เฟสบุ๊คส่วนตัว facebook.com/niponng ได้เลยครับ http://www.tb-credit.ru/articles.html
