บ้านปูนเปลือย นำของเหลือใช้ประกอบร่างให้กลายเป็นบ้าน
“ของเหลือใช้” ครั้งหนึ่งก็เคยใหม่ เคยมีคุณค่าและประโยชน์ เมื่อใช้ไปนาน ๆ ก็ย่อมเสื่อมคุณภาพเสื่อมค่าไปตามเวลา บ้างก็ถูกทิ้งหรือถูกลืมแล้วซื้อใหม่ แต่สำหรับบางคนของเก่ากลับให้ความอิ่มเอมทางจิตใจทุกครั้งที่ได้มอง จึงนำมาเป็นส่วนหนึ่งในการเรียงร้อยมาเป็นบ้าน อย่างเช่นบ้านที่ชื่อโครงการ “The Obsolete House” หรือ Omah Amoh ในภาษาชวา เป็นบ้านในประเทศอินโดนีเซียที่ไม่ได้สวยหรู ทำจากวัสดุที่ดูดิบ ๆ ง่าย ๆ ตกแต่งด้วยของเก่าและของใช้พื้นบ้าน แต่สามารถเปลี่ยนความรู้สึกทางสถาปัตยกรรมของคำว่าบ้าน โดยการใช้ความคิดและความรู้สึกเป็นหลัก เพื่อที่จะทำบ้านแบบนอกกรอบ จนในที่สุดทีมงานออกแบบก็ค้นพบการสร้างสรรค์บ้านที่เรียบง่าย ประหยัด จากพลังของวัสดุที่เคยถูกทิ้ง จากภูมิปัญญาท้องถิ่น และสเปซที่สร้างขึ้นภายใน
ออกแบบ : Gayuh Budi Utomo
เนื้อหา : บ้านไอเดีย
บ้านจากวัสดุธรรมดา แต่อยู่สบายแบบไม่ธรรมดา
ในภาษาชวา amoh หมายถึง ล้าสมัยหรือแตกหัก ดังนั้น Omah Amoh จึงหมายถึง บ้านที่ล้าสมัยหรือเสียหาย ซึ่งนี่ไม่ใช่สภาพที่แท้จริงของบ้าน แต่เป็นการล้อเลียนของงานสถาปัตยกรรมเพื่อนำเรากลับไปสู่รากฐานของคำว่า “บ้าน” ที่ในอดีตก็เคยถูกสร้างขึ้นมาจากสิ่งที่มีอยู่แล้วในท้องถิ่น แล้วพัฒนามาเรื่อย ๆ จนบางคนให้ความสำคัญกับวัสดุและดีไซน์มาก่อน จนลืมใจความที่แท้จริง และเมื่อถามกับตัวเองว่าแท้จริงแล้วบ้านสร้างมาเพื่ออะไร ทำให้สถาปนิกเลือกที่จะให้ความสำคัญกับฟังก์ชันมาก่อน ตามแนวคิด form follows function ที่ใช้วัสดุเหลือใช้ ของสะสมเก่า ๆ ที่เก็บไว้ในโกดัง แบบไม่ได้วางแผนมาก่อน แล้วจับมาประกอบร่างให้กลายเป็นบ้านพื้นที่ 82.2 ตร.ม. ที่เต็มไปด้วยเรื่องราวที่น่าประหลาดใจ
จากหน้าบ้านชั้นล่างจะมีกำแพงทำจากบล็อกช่องลม กั้นระหว่างถนนกับสวนเพื่อใส่ระดับความเป็นส่วนตัวให้บ้าน บนชั้นสองจะเห็นผนังที่เต็มไปด้วยบานหน้าต่างเก่าขนาดและรูปแบบต่าง ๆ กัน เป็นช่องแสงและช่องลมที่กล้าทำออกมาให้ดูน่าสนุก
คลิกที่ภาพ เพื่อรับชมภาพขยายใหญ่
บ้านปูนเปลือย ใส่แนวคิดสถาปัตย์ใหม่ ๆ ในบ้านพื้นเมือง
โครงสร้างของบ้านเป็นอิฐก่อฉาบปูนเปลือบดิบ ๆ ไม่ทาสี ซึ่งให้ลุคที่ทันสมัยตามแบบบ้านที่นิยมสร้างในสไตล์ลอฟท์เผยเนื้อแท้ ร้อยสายไฟผ่านท่อไปตามผนังและเพดาน แต่การตกแต่งเต็มไปด้วยบรรยากาศความเป็นพื้นถิ่น จากของสะสมชิ้นเล็กชิ้นน้อยไปจนถึงชิ้นใหญ่ ๆ เช่น กรอบไม้แกะสลัก วิทยุ ตู้ โต๊ะ เก้าอี้ หม้อ ไห ผ้าทอ ผ้าบาติก เหล็ก โคมไฟ ไม้เก่าที่มีร่องรอยถูกปลวกแทะ ไปจนถึงพื้นที่ปูด้วยกระเบื้องลายโบราณ
ในขณะที่รูปทรงบ้านเรียบง่าย ของตกแต่งไม่หรูหรา แต่ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นบ้านที่ไม่ตอบโจทย์ชีวิต เพราะสถาปนิกทราบดีว่าสภาพอากาศที่ร้อนและต้องการการจัดการส่วนไหนเป็นพิเศษ เพื่อให้ผู้อยู่อาศัยยังอยู่ได้แบบสบาย ๆ เริ่มจากการใส่ช่องเปิดขนาดต่าง ๆ กันรอบบ้าน เจาะโถงสูงบริเวณกลางบ้าน มีช่องแสงสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ รอบบ้าน และประตูหน้าต่างบนชั้นลอย เพื่อรับอากาศร้อนที่ลอยตัวขึ้นสูงให้ระบายออกสู่ตัวบ้านได้ดี ดึงแสงธรรมชาติเข้ามาอย่างเพียงพอ ใส่ดีไซน์แบบโมเดิร์นเข้าไปในส่วนของบันไดลอยตัวสีดำที่ทำจากเหล็ก ดูเป็นการจัดวางที่สมดุลไปทุกส่วน
ตกแต่งบ้านด้วยของเก่า ใส่คุณค่าใหม่ๆ ที่แตกต่าง
บานประตู ต้องทำหน้าที่เป็นเป็นองค์ประกอบในการเปิด-ปิด เชื่อมพื้นที่หนึ่งไปสู่พื้นที่หนึ่งเท่านั้นใช่หรือไม่ สำหรับที่นี่คำตอบคือ ประตูทำได้มากกว่านั้น เพราะสถาปนิกกำลังทดลองสร้างประสบการณ์ใหม่ ๆ โดยใช้ประตูเก่า เป็นคาแร็กเตอร์ของบ้าน ด้วยลักษณะที่เป็นแผ่น ดังนั้นมันจึงถูกใส่นิยามของฟังก์ชันใหม่ให้เป็นอะไรก็ได้ เช่น เคาน์เตอร์กาแฟ หน้าต่าง และอื่น ๆ อีกมากมาย
นอกจากนั้นทีมงานออกแบบยังคำนึงถึงเรื่องสเปซในบ้าน ที่ต้องออกแบบตามพฤติกรรมการใช้งานของผู้อยู่อาศัย เริ่มต้นจากห้องโถงที่ต้องมีพื้นที่เพียงพอสำหรับให้สมาชิกเดินไปมาได้สบาย ไม่แคบเกินไปและไม่ซับซ้อนจนเข้าถึงยาก แต่ละส่วนของบ้านมีความเชื่อมต่ออย่างลื่นไหล
รากฐานของชวาเป็นเกาะ ทำให้บ้านอยูกันเป็นกลุ่มชุมชน ภายในบ้านจะมีห้องโถงโล่ง ๆ กลางบ้าน ที่จะเป็นพบปะรับแขก ซึ่งห้องเกือบทั้งหมดจะเปิดเชื่อมต่อกัน สามารถใช้เป็นสถานที่สำหรับการนั่งคุยสังสรรค์ ประชุม ทำงานหัตถกรรมพื้นบ้าน หรือจะเพียงแวะมานั่งดื่มกาแฟด้วยกันก็ได้
ห้องนอนบนชั้นลอยฉาบทาด้วยปูนขัดมันสีเข้ม เจาะช่องประตูให้มีรูปร่างเฉียงเหมือนใบมีดตามองศาของหลังคา ผนังด้านข้างเจาะช่องแสงรูปร่างเรขาคณิตเล็ก ๆ ให้มิติที่น่าสนใจ
ส่วนพื้นที่บนชั้นลอยเป็นห้องทำงานที่ใส่ฟังก์ชันใหม่ ๆ เข้าไป เมื่อหน้าต่างด้านหน้าที่ชั้นบนสามารถเปลี่ยนเป็นที่นั่งได้ เป็นการบริหารพื้นที่ที่น่าสนใจท่ามกลางพื้นที่จำกัดได้อย่างน่าสนใจ ตกแต่งเพดานด้วย Texture ที่แปลกตา รายล้อมห้องด้วยของตกแต่งบ้าน ๆ เช่น บานหน้าต่างเก่า ๆ โต๊ะทำจากไม้เก่า กรอบภาพที่ยังไม่ได้แกะพลาสติกหุ้ม กรอบเหล็กดัด หรือแม้กระทั่งรางข้าวหมู
ครัวเคาน์เตอร์ปูนเปลือยเรียบง่าย แต่ไม่ไร้สีสันด้วยการใช้กระเบื้องหลากลายตกแต่งบริเวณ back splash หรือผนังกันเปื้อนเหนือเตา พื้นที่ข้าง ๆ ก่อบล็อกช่องลมขึ้นมาเป็นฉากกั้นพื้นที่ Pocket garden ช่องว่างในบล็อกยังสามารถใช้วางแก้วกาแฟ ของตกแต่งได้แบบเก๋ ๆ บริเวณเพดานเหนือสวนติดวัสดุโปร่งแสง เป็น skylight ดึงแสงจากธรรมชาติเข้าสู่ภายใน ทำให้ครัวโปร่งสว่างและระบายอากาศได้ดี เหมือนมีพื้นที่กลางแจ้งอยู่ในบ้าน
แปลนบ้าน
