บ้านและสวน

ในบ้านเขตร้อนชื้น (ทรอปิคอล) จะมีจุดเด่นที่การนำเสนอความแนบชิดกับธรรมชาติ ด้วยองค์ประกอบของสวนที่ตกแต่งทั้งต้นไม้ให้ร่มเงาขนาดใหญ่ และต้นไม้เลื้อยเส้นสายเขียวๆ ห้อยย้อยเหมือนผมสยายลงมาปกคลุมอาคาร จุดนี้กลายเป็นไฮไลท์ของบ้านที่ดูนุ่มนวลขึ้น จนคนที่ผ่านไปมามักถามเสมอว่า นี่คือต้นอะไร? คำตอบ คือ ต้นไม้เลื้อยชนิดนี้มีชื่อว่า “ลีกวนยู” ครับ ฟังดูเป็นเกาหลี แต่คุ้น ๆ ว่าเป็นชื่ออดีตนายกรัฐมนตรีสิงคโปร์นี่นา แล้วทำไมถึงมาเบ่งบานอยู่ในไทย เนื้อหานี้เราจะมาทำความรู้จักต้นไม้ชนิดนี้ให้มากขึ้น ทั้งที่มาของชื่อ วิธีการปลูก และการดูแลรักษาครับ

เนื้อหา : บ้านไอเดีย

ภาพถ่าย : Andreas Widi

ทำความรู้จักไม้เลื้อยลี กวน ยู ชื่อจีนในบ้านไทย

ไม้เลื้อยชื่อ Lee Kwan Yew ( Vernonia elliptica) หรือต้นลีกวนยูนี้ ผู้คนมักเรียกต้นไม้ชนิดนี้ว่า Curtain Creeper เพราะเถาวัลย์ของพวกมันห้อยลงมาเหมือนม่าน ต้น Lee Kwan Yew มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย, พม่า และไทย รวมถึงกลายเป็นพืชท้องถิ่นในตอนใต้ของไต้หวันและรัฐควีนส์แลนด์ของออสเตรเลียด้วย ในไทยจริงๆ ก็มีต้นนี้อยู่แล้วในเรียกชื่อภาษาท้องถิ่นว่า ตานหม่อน ตาลขี้นก หรือช้าหมากหลอด

แล้วอยู่ ๆ ชื่อลี กวน ยู มาจากไหน? ที่มาของชื่อนี้นำมาจากชื่อของอดีตนายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ ที่ประสบความสำเร็จในการจัดตั้งโครงการพัฒนาที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมชื่อ Garden City ในปี 1967 อาคารที่จัดตั้งขึ้นในโครงการนั้นถูกตกแต่งด้วยเถาวัลย์นี้ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ชื่อลี กวน ยู ก็ถูกใช้เป็นชื่อยอดนิยมของ Vernonia elliptica โดยจะเห็นว่าชื่อสามัญอีกชื่อหนึ่งคือ ลีกวนยูแฮร์ ที่แปลได้ว่า ผมของลีกวนยู นั่นเองครับ

ภาพถ่าย : Mia Design Studio

วิธีการปลูก

วัสดุปลูกมีหลัก ๆ แค่ 2 อย่างเท่านั้น คือ มะพร้าวสับใช้รองก้นกระถาง (1 กระสอบใช้ใส่ได้ประมาณ 4 กระถาง) และดินสำหรับปลูก ที่สามารถดูดซับน้ำได้ง่ายและระบายน้ำได้ดีใส่อยู่ตรงกลาง แล้วใช้มะพร้าวสับวางที่หน้าผิวดินอีกชั้นหนึ่งเพื่อช่วยอุ้มความชื้น หากต้องการให้ต้นไม้เลื้อยยาวลงมา 5-6 เมตร จะต้องใช้ภาชนะปลูกค่อนข้างใหญ่ ความกว้างและความลึกประมาณ 40-50 ซม. ต้นลีกวนยูชอบแสงแดดยามเช้ามาก ตามหลักทั่วไป ต้องแน่ใจว่าทิศทางของบ้านตรงที่ปลูกต้นไม้จะได้รับแสงแดดรวมอย่างน้อย 3-6 ชั่วโมงทุกวัน

ภาพถ่าย : carousell

การดูแล

การดูแลรักษาลี กวน ยูนั้นค่อนข้างง่าย เพราะไม่ต้องเคร่งครัดเรื่องอุณหภูมิและความชื้นมากนัก การเติบโตสามารถไต่เลื้อยแตกยอดได้ตลอดทั้งปีต่างจากเถาวัลย์ชนิดอื่นที่สามารถเติบโตได้เฉพาะบางฤดูกาลเท่านั้น ต้นไม้ชนิดนี้ยังต้องการน้ำน้อย ค่อนข้างทนแล้ง รดน้ำเพียงสัปดาห์ละ 1 ครั้งก็พอ และควรลดความถี่ในการรดน้ำในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว

ทั้งนี้เวลารดน้ำต้องรดที่กระถางและที่ก้าน ปล้องข้อของต้นเพื่อให้ใบเล็ก ๆ ได้น้ำจะได้เติบโตสวย อย่าลืมตัดแต่งกิ่งเป็นระยะๆ เริ่มด้วยการตัดกิ่งที่ตายแล้วออก เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของอากาศสร้างพื้นที่สำหรับการเจริญเติบโตใหม่ การใส่ปุ๋ยใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ สูตร 16-16-16 ละลายน้ำเจือจางฉีดพ่นเดือนละ 1 ครั้ง

ภาพถ่าย : Mia Design Studio

การใช้ประโยชน์

เป็นไม้ประดับในสวน และในพื้นที่เขตร้อนที่ต้องการความร่ม ชุ่มชื้น และม่านกันแดด บังฝุ่น กิ่งก้านใบที่เป็นเส้นเล็กๆ ยาวหนาเหมือนเส้นผม จึงช่วยป้องกันฝุ่น PM2.5 ได้ดี คุณลักษณะของลำต้นที่แตกกิ่งแขนงห้อยระย้าลงมา ยังช่วยลดความแข็งกระด้างของผนังและอาคารลงได้ด้วย ลีกวนยูไม่ได้ใช้งานเฉพาะพื้นที่หน้าบ้านหรือกลางแดดเท่านั้น แต่ในร่มรำไรก็สามารถปลูกเพิ่มพื้นที่สีเขียวที่พริ้วไหวให้บ้านได้เช่นกัน