บ้านแฝดที่ออกแบบมาเพื่อผู้พิการ

เพราะสมาชิกในครอบครัวคือคนสำคัญ ดังนั้นการสร้างบ้านสักหลังจึงไม่ใช่การรองรับความต้องการของใครคนใดคนหนึ่ง แต่ต้องมาตอบโจทย์ในการใช้ของสมาชิกทุกคน สำหรับบ้านหลังนี้เจ้าของบ้านเป็นแม่และลูกสาววัยผู้ใหญ่ที่มีความพิการทางร่างกายและต้องใช้สกูตเตอร์เคลื่อนที่ ตลอดชีวิตของพวกเขาต้องต่อสู้กับการมองหาบ้านและอพาร์ตเมนต์ที่สามารถเข้าถึงได้ง่าย ๆ ด้วยเก้าอี้ไฟฟ้า แต่ก็ไม่เคยประสบความสำเร็จในการปรับประยุกต์บ้านเหล่านั้นให้ทำงานได้ตามความต้องการ ทำให้ทั้งคู่ใช้ชีวิตได้อย่างยากลำบาก เมื่อมีโอกาสสร้างบ้านใหม่จึงตั้งเป้าหมายว่านอกจากบ้านจะมีฟังก์ชันพื้นฐานครบครันแล้ว ยังต้องออกแบบให้ผู้พิการใช้งานร่วมกันได้อย่างสะดวกสบายด้วย ซึ่งสถาปนิก First Light Studio ได้เข้ามาช่วยเติมเต็มความฝันนี้ได้อย่างน่าประทับใจ

ออกแบบ : First Light Studio
เนื้อหา : บ้านไอเดีย

บ้านที่ผู้พิการใช้ชีวิตได้อย่างอิสระ

บ้านบนพื้นที่สีเขียวอันเงียบสงบใน Waikanae เมืองบน Kapiti Coast ของนิวซีแลนด์ เป็นบ้านชั้นเดียวสามหลังที่อยู่รวมกันเป็นหนึ่ง เจ้าของบ้านต้องการที่พักอาศัยที่เรียบง่ายแต่สวยงาม 2 หลัง (พร้อมโรงรถ) สำหรับผู้อยู่อาศัยหลายคน โดยที่ทุกคนมีพื้นที่ของตัวเอง แต่ยังคงเชื่อมโยงถึงกันได้ และต้องออกแบบให้สามารถใช้เก้าอี้ล้อเลื่อนสำหรับให้ความเป็นอิสระแก่ผู้พักอาศัยที่จำเป็นต้องใช้ สถาปนิกจึงออกแบบบ้านแฝดที่มีทางเดินกว้าง ๆ เชื่อมต่อกันและมีทางลาดให้รถเข็นไปได้สะดวกซึ่งจุดนี้สำคัญมาก

คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขยายใหญ่

บ้านมีทางลาด ประตูบานเลื่อน พื้นเรียบใช้รถเข็นง่าย

ทางเข้าบ้านปูด้วยไม้ให้มีองศาลาดเอียงไม่มากและค่อนข้างกว้างทำให้รถเข็นขึ้นได้สะดวก แต่บ้านนี้ไม่ได้ใส่แผงกันตก เพราะเก้าอี้ที่ผู้พิการใช้เป็นแบบไฟฟ้าจึงค่อนข้างปลอดภัย สำหรับบ้านที่มีผู้พิการหรือผู้สูงอายุที่ใช้รถเข็นธรรมดาหรือรถเข็นไฟฟ้าควรเพิ่มความปลอดภัยด้วยการใส่ราวกันตกด้วย

อาคารหลังริมสุดที่มีประตูสีดำเป็นโรงรถ ซึ่งมีทางเรียบ ๆ เชื่อมต่อกับตังบ้าน เมื่อลงจากรถสามารถนั่งรถเข็นแล้วตรงเข้าบ้านได้เอง ประตูบ้านเป็นบานเลื่อนกระจกขนาดใหญ่ทำให้มองเห็นขณะรถเข้า-ออกไปได้ชันเจน เมื่อมีเหตุฉุกเฉินก็มองเห็นและช่วยเหลือได้รวดเร็ว ขนาดและลักษณะของประตูที่กว้างและใช้วิธีเลื่อนทำให้ผู้พิการไม่ต้องออกแรงผลักประตู ช่วยอำนวยความสะดวกได้ตั้งแต่ทางเข้าบ้าน

แปลนบ้านจัดตามกิจวัตรและการเคลื่อนไหว

การจัดแปลนภายในบ้านของสร้างขึ้นตามวิธีที่เจ้าของเคลื่อนไหวและลักษณะการทำกิจวัตรตลอดทั้งวันตั้งแต่เช้าจรดค่ำ และออกแบบคุณสมบัติด้านความปลอดภัยแบบบูรณาการ เช่น อินเตอร์คอม, ไฟเซ็นเซอร์, ราวจับ เป็นต้น

สำหรับห้องครัว ส่วนของเคาน์เตอร์ออกแบบมีความสูงและความลึกอย่างเหมาะสมที่รถเข็นจะสอดเข้าไปได้ ในขณะที่สมาชิกในครอบครัวคนอื่น ๆ ก็สามารถใช้งานร่วมกันได้ อาจมีความสูงประมาณ 75-85 ซม. ชั้นวางของด้านล่าง สูงประมาณ 60-65 ซม. หรือจะใช้วิธีเสริมเคาน์เตอร์ที่ปรับระดับท็อปได้ ด้านล่างเปิดโล่งให้รถเข็นเข้าถึงได้สะดวก

ตำแหน่งเตาอบของบางบ้านอาจจะบิวท์อินบนผนังสูงระดับสายตาในขณะที่ยืน แต่เพื่ออำนวยความสะดวกสำหรับผู้ใช้รถเข็นจึงต้องกำหนดความสูงที่พอดีกับสรีระในท่านั่ง แม้จะอยู่บนรถเข็นก็ยังทำอาหารหรือช่วยเช็คอาหารในเตาได้ เป็นการออกแบบที่ให้ทุกคนมีส่วนร่วมในกิจกรรมของครอบครัวอย่างแท้จริง

สำหรับห้องน้ำ ประตูห้องเป็นประตูแบบ pocket door เก็บบานเข้าด้านข้างผนัง ไม่ต้องออกแรงผลัก และไม่มีธรณีประตู รถเข็นจึงเข้ามาได้ง่าย พื้นห้องเลือกวัสดุที่ไม่ลื่น ออกแบบภายในให้มีพื้นที่เพียงพอสำหรับให้รถเข็นหมุนรอบได้ อ่างล้างหน้าด้านล่างโปร่งๆ เพื่อให้รถเข็นสอดเข้าไปได้ ติดตั้งอ่างสูงจากพื้นประมาณ 70-80 ซม. ให้พอดีกับการใช้งานโดยไม่ต้องลงจากรถเข็น ในห้องนี้มีราวจับช่วยพยุงตัวและเก้าอี้นั่งอาบน้ำที่จะอำนวยความสะดวกในการอาบน้ำคนเดียวได้

ทางขึ้นสระว่ายน้ำมีทางลาดสำหรับรถเข็นที่เจ้าของบ้านจะใช้ทำกิจกรรมวารีบำบัด ซึ่งใช้งานได้ทั้งกายภาพบำบัดทางกายและบำบัดจิตใจไปพร้อม ๆ กัน บ้านหลังนี้จึงไม่เพียงคำนึงถึงอยู่อยู่อาศัยเท่านั้น แต่ยังช่วยปรับปรุงคุณภาพในการใช้ชีวิตไปพร้อม ๆ กัน